Saga - 2013, Síða 34

þá Sigríður við sem bústýra á Illugastöðum.88 Sigríður var „í minna
lagi [149 cm], en nokkurn veginn þrekin eftir hæð, jafnleit í andliti,
nokkurn veginn söðulnefjuð, ljósbláeygð með bjart hár.“89
Natan ketilsson fékk alla Illugastaðajörð vorið 1827 og vantaði
vinnukonu eftir að Sigríður færðist í stöðu bústýru. Agnes Magnús -
dóttir tók við vinnukonustarfinu á Illugastöðum.90 Hún kom frá
Geita skarði í Langadal en þar hafði hún verið undangengið ár.
Geita skarð var tvíbýli á þessum tíma og húsbóndi Agnesar var
studios us Jón Jónsson. Agnes var fædd á Flögu í vatnsdal 27.
október 1795 og var því 32 ára þegar bruninn varð á Illugastöðum.
Hún var utanhjónabandsbarn og var fyrstu árin með móður sinni
Ing veldi Rafnsdóttur, sem var húskona, en sem barn og fram á ung-
lingsár var Agnes hins vegar niðurseta í Hvammi í vatnsdal. Jón
Jónsson bóndi í Hvammi og síðar á kornsá segir að fyrst hafi hún
verið niðurseta hjá föður hans í Hvammi en síðan hafi hún verið hjá
honum eftir að hann „tók við búi á sömu jörð árið 1813 til ársins
1816, eða lengst af þessum tíma.“91 Frá árinu 1816 og þar til hún
kom á Illugastaði vorið 1827 hafði Agnes verið vinnukona á sex
eggert þór bernharðsson32
lýsingunni í dómabókinni, sjá Inga Huld Hákonardóttir, „Ævilok Sigríðar og
Daníels“, bls. 187. — Í bréfi Björns Blöndals sýslumanns til Gríms Jónssonar
amtmanns sumarið 1830 er Sigríði lýst svo: „Afbrotakonan er í meðallagi há,
samsvarar sér vel, hefur eðlilegan litarhátt, beint nef, ljósblá augu og ljóst hár.“
ÞÍ. Sýsluskjalasafn. Hún. C/4, 1. 1829–1831. Bréfabók. Bréf dags. 4. júlí 1830
(nr. 2878). Bréfið er ritað á dönsku en stuðst er hér við þýðingu í bók Guðlaugs
Guðmundssonar, Enginn má undan líta, bls. 158. — Miðað er við að ein tomma
sé 2,615 cm, sbr. „þumlungur, tomma: lengdareining 1/24 úr danskri alin =
26,15 mm …“ Friðaðar kirkjur í Eyjafjarðar prófastsdæmi. kirkjur Íslands 9. Ritstj.
Jón Torfason og Þorsteinn Jónsson (Reykjavík: Þjóðminjasafn Íslands 2007), bls.
348.
90 Sbr. ÞÍ. BC 1,2 Tjörn 1824–1853. XvI 5. Sálnaregistur Tjarnar á vatnsnesi 1824–
1853, [árið 1827].
91 ÞÍ. Sýsluskjalasafn. Hún. GA/7, 2. 1827–1830. Dóma- og þingbók, bls. 209.
92 1816–1819 á Guðrúnarstöðum í vatnsdal; 1819–1821 á Gilsstöðum í vatnsdal;
1821–1823 á Gafli í Svínadal; 1823–1824 á Fannlaugarstöðum í Laxárdal í
Skaga firði; 1824–1826 á Litla-Búrfelli í Svínadal; 1826–1827 á Geitaskarði í
Langadal.
93 Ágiskunin byggist á upplýsingum um meðalhæð kvenna á árunum 1700–1800
en þá var hún 153,3 cm, sbr. Hagskinna. Sögulegar hagtölur um Ísland. Ritstj.
Guðmundur Jónsson og Magnús S. Magnússon (Reykjavík: Hagstofa Íslands
1997), bls. 805.
94 ÞÍ. Sýsluskjalasafn. Hún. GA/7, 2. 1827–1830. Dóma- og þingbók, bls. 171–172.
Saga haust 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 23.6.2020 15:03 Page 32