Saga - 2013, Qupperneq 78

pennanum, dýfa reglulega í blek, draga sjálfa stafina, þerra blekið.59
Skrifað var með fjaðurpennum og þá þurfti að skera, þ.e. tálga odd-
inn. Fyrstu árin eftir að Páll fór suður kvartaði amma í tvígang yfir
því að nú væri enginn á bænum til að skera penna þeirra og því ekki
hægt að skrifa. kannski Páll hafi séð um það verk áður en hann
fór.60 Stálpennar voru að verða vinsælli og ódýrari um þetta leyti,
t.d. á Bretlandseyjum, en urðu þó ekki algengir meðal almennings
fyrr en síðar.61 Í bréfum kvennanna er ekki talað um pappír eða
skort á honum og ekki um blek heldur. Pappír var dýr og hann
þurfti að kaupa í kaupstað, enda voru arkir oft nýttar til hins ýtrasta.
Blek var bæði hægt að kaupa og búa til.62
Bréf voru skrifuð við ýmsar aðstæður. Hægt var að sitja á rúmi
með fjöl á hnjánum en kjöraðstaðan var borð eða skrifpúlt. Í dánar -
búi Páls Guðmundssonar sýslumanns var tiltekið sérstaklega skrif-
borð sem var í þiljuðu og vel búnu „húsi“ (herbergi). einnig var
skrifaður upp „setuhnakkur til púltsins“, en setuhnakkur er stóll
eða lágur kollur. Púlt er ekki að finna á lista yfir eigur sýslumanns-
hjónanna, þótt það kunni að hafa verið til, en þar eru nokkur borð
og stólar fyrir utan skrifborðið í „húsinu“.63 Nokkrum árum fyrr,
1812, hafði Jón vídalín stýrimaður skrifað bréf staddur á Hall -
freðarstöðum og stóð þá „vid lited bord firir framan rumid hennar
Syster minnar“.64 einhver af þessum borðum hafa komið í hlut
Malene því hún fékk helminginn af eigum búsins. Í hennar eigin
dánarbúi er þó aðeins skrifað upp eitt borð með skúffu undir.65
erla hulda halldórsdóttir76
59 Susan Whyman lýsir á myndrænan hátt hvernig ungur bréfritari úr alþýðu -
stétt kann að hafa borið sig að við skriftirnar og ræðir í því samhengi þá hluti
sem þurfti, hvernig beita átti hendinni o.s.frv. Sbr. Susan Whyman, The Pen and
the People, bls. 19–23.
60 Lbs. Lbs. 2412 a 4to. Sigríður Ørum til Páls Pálssonar þriðja í jólum 1817 og á
knútsdag 1819.
61 Nigel Hall, „The Materiality of Letter Writing“, bls. 93.
62 Britt Liljewall, „Folkligt skriftbruk i Sverige under 1800-talet“, bls. 46–47.
einnig Nigel Hall, „The Materiality of Letter Writing“.
63 ÞÍ. Sýsluskjalasafn. Norður-Múlasýsla eD1/2. eD1. Skiptabók 1817–1825, bls.
134–149. Skipti eftir Pál Guðmunds son fóru fram 24. apríl 1818.
64 Lbs. Lbs. 31 fol a. Jón vídalín til Steingríms Jónssonar 27.–28. júní [1812]. Bréfið
er óársett en þegar efni þess er skoðað og borið saman við önnur bréf fá
þessum tíma er ljóst að árið er 1812.
65 ÞÍ. Sýsluskjalasafn. Norður-Múlasýsla. eD1/3. eD1. Skiptabók 1826–1832, bls.
29–33.
Saga haust 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 23.6.2020 15:04 Page 76