Saga - 2013, Page 105

kynþokka kvenna til að vega og meta gengi þeirra í siðspillingu
ástandsins. Sterkur, kynferðislegur undirtónn vekur hins vegar
áleitnar spurningar um kenndir og hvatir Jóhönnu og samstarfs-
manna hennar. Hér er komið út fyrir mörk sagnfræði, en víst er að
Jóhanna taldi öll samskipti hermanna og kvenna kynferðisleg í eðli
sínu og jafnframt ósiðleg og óþjóðleg.
Rýnt í skrá Jóhönnu:
Fullveðja konur og sjálfráða unglingsstúlkur
vitnisburðir Jóhönnu um konur í áðurnefndum 1. flokki voru flestir
á einn veg. konurnar voru sagðar dansa og dufla við hermenn á
skemmtistöðum bæjarins. Stúlkur af „lægri stigum“ fjölmenntu á
Hótel Heklu og Ingólfscafé, aðalsamkomustaði óbreyttra hermanna,
en hinar betur megandi sóttu flestar Hótel Borg og Hótel Ísland.
Sumar voru skráðar fyrir að sækja böll í dansskála Breta við vatns -
þró (nú Hlemmtorg) ellegar í herbúðum innanbæjar sem utan.
Iðulega sögðust heimildarmenn Jóhönnu hafa séð þessar konur á
ferli með hermönnum í bílum, einkum leigubílum, eða á göngu. Þá
væru þær í samkvæmum með hermönnum í bænum, stundum
slarksömum, sæjust í kvikmyndahúsum með þeim eða hittu þá á
heimilum sínum, oftast í foreldrahúsum. Allmargar þessara kvenna
voru sagðar hafa „léttúðarorð“ eða „lauslætisorð“ og jafnvel
staðhæft að af sumum færi „illt orð“, oftast í kynferðislegri merk-
ingu.
Fátt lýsir betur viðhorfi Jóhönnu og samstarfsmanna hennar til
þessara kvenna en eftirfarandi lýsing á einni þeirra: „Sést í bílum
með Bretum og er með þeim á Hótel Borg. Hefur áður verið talin
heiðvirð stúlka.“ kona sem sást í félagsskap hermanna taldist með
öðrum orðum óheiðvirð og verðskulda eftirlit lögreglu með það
fyrir augum að hindra samskipti hennar við hermenn og jafnvel
refsa fyrir siðleysi og óþjóðhollustu. Hér var um að ræða efnisstúlku
á þrítugsaldri af virtu foreldri. Hún hafði lokið kvennaskólanámi,
sem þá taldist til fyrirmyndar fyrir ungar stúlkur, hafði dvalist
erlendis við nám og starfaði nú á skrifstofu í Reykjavík.32 Tæpu ári
eftir að hún var úrskurðuð óheiðvirð í skrá Jóhönnu giftist hún
breskum setuliðsmanni, sem var henni fyllilega samboðinn að dómi
ættingja og vina. Þau settust að í englandi og lifðu þar virðingar-
ástandið og yfirvöldin 103
32 ÞÍ. Ue. A/1-3. Nr. 45.
Saga haust 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 23.6.2020 15:04 Page 103