Saga - 2013, Page 169

Allt þetta táknar að barninu eru engar bjargir veittar, ekki bein-
línis flýtt fyrir því en líf þess látið fjara út. Það er hins vegar skírt (ef
prestur vill samkvæmt eiðsifaþingslögum, og ekki nema prímsign-
ingu samkvæmt Borgarþingslögum), fær að deyja í friði á helgum
stað og hlýtur (þó það sé ekki beint tekið fram nema í eiðsifa þings -
lögum) leg í vígðri mold. Þarna er greinilega miðlað málum milli
„landslaga“ og „guðslaga“. kona elur barn sem heimilið og sam-
félagið getur ekki hugsað sér annað en tortíma; kirkjan hefur ekki
aðstöðu til að bjarga lífi þess en reynir að gera eitthvað fyrir sálina.
Þessi aðferð hefur þekkst víða um Noreg og væntanlega um alllang-
an tíma. en eftir því sem lögin verða kirkjulegri þarf meira að vera
athugavert við barnið til að það sæti þessari meðferð.
En gat þetta gerst?
Lagaákvæðin fornu veita innsýn í býsna dimman hugarheim. en
ætli hafi í alvöru reynt á þessa skelfilegu hjátrú? Fólk vissi hvað það
átti að gera ef barn fæddist með hundshöfuð, en það hefur nú varla
gerst í alvöru — ekki þá frekar en nú. er þetta ekki fremur eins og
ef við settum í sóttvarnarlögin öryggisákvæði um að geimverum
skuli eyða í eldi hvar sem til þeirra næst? Slík lög væru vitnisburður
um hugarfar löggjafans en yrðu vonandi fáum að meini. ekki frekar
en neinn raunverulegur hestur þurfti að líða fyrir ótta hjátrúarfullra
Íslendinga við frænda hans, nykurinn.
Hitt er þó til, að saklaus börn verði í grimmustu alvöru fyrir
barðinu á hjátrú samfélagsins. Taka má dæmi af hlutskipti albínóa
(hvítingja) sums staðar í Afríku.61 Auk þess sem þeir eiga á hættu
andúð og útskúfun (og jafnvel að glæpamenn myrði þá til að selja
fylgir bölvun barni? 167
61 Hér miða ég við fréttir sem finna má eftir leitarorðunum „albino“ og „Africa“
á vef breska ríkisútvarpsins, bbc.co.uk, sömuleiðis fréttina „The hunt for
Albinos is still on“ (13. apríl 2009) á vef fréttastöðvarinnar France 24,
observers.france24.com/content/20090413-plight-africa-albinos-cameroon-
tanzania. Skoðað 11. september 2013.
Þetta eru auðvitað fréttir úr nútímanum, frá löndum þar sem kristniboð
hefur haft sterk áhrif í 100–150 ár og ríkisvald nútímans er arfur kristinna
nýlenduherra. Hjátrúin um albínóa veit maður ekki hvort heldur er forn arfur
aftan úr heiðni eða hefur magnast í trúarblendingi seinni tíma. Sama um
Noreg (eða Noreg og Ísland): óttinn við illt eðli vanskapaðra barna þarf ekki
að hafa verið ævaforn arfur þó við þekkjum hann frá fyrstu öldum kristn -
innar.
Saga haust 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 23.6.2020 15:04 Page 167