Saga - 2013, Page 179

villur hafa hins vegar fengið að standa svo sem sjá má sé þessi texti
borinn saman við þýðingu mína á bréfi kólumbusar/Las Casas frá
1495 hér að framan. Bersýnilega er rangt að nota spænskar mílur
fyrir rastir, norðurhluta/norðurströnd fyrir suðurströnd og 26
faðma í stað 25.
Umræður um kólumbus jukust mjög undir lok aldarinnar, með
400 ára afmælið framundan, og fjöldi nýrra verka leit dagsins ljós.
vilhjálmur Stefánsson vitnar í tiltækar heimildir og leggur á þær
mat en áttar sig ekki á tímasetningu bréfs kólumbusar, að það er
skrifað tveimur árum eftir fyrstu siglinguna vestur um haf. Hefði
hann skrifað bréfið fyrir fyrstu siglinguna 1492–1493 mætti vel
álykta að hann vildi leyna hugmyndum sínum um lönd í vestri en
þess þarf hann auðvitað ekki eftir að hafa uppgötvað Ameríku.
III
Meint Íslandssigling kólumbusar kemur næst við sögu í íslenskri
sagnaritun í miklu verki sem er reyndar enn í smíðum, Sögu Íslands,
sem samin er að tilhlutan Þjóðhátíðarnefndar 1974 og gefin út af
Hinu íslenzka bókmenntafélagi og Sögufélagi. Fimmta bindi rit-
safnsins kom út 1990 undir ritstjórn Sigurðar Líndal. einn kafli bók-
arinnar nefnist „Ísland og nýi heimurinn“ (bls. 200–209 + ritaskrá
215–216) og þar fjallar Sigurður um Íslandssiglingu kólumbusar.
kaflinn er að megninu til endursögn eða þýðing á texta Ítalans
Paolo emilio Tavianis, eins þekktasta kólumbusarfræðings síns
tíma.19 Og það er sannarlega óheppilegt, því einmitt í kaflanum um
Íslandssiglinguna tekur Tavianis ónýtan og kolrangan textann úr
Churchill-útgáfunni og dregur síðan furðulegar ályktanir sem ekki
standast neina skoðun. Hvorki Taviani né Sigurður Líndal virðist
vita um uppruna bréfsins, hvenær það er skrifað og hvaðan sent,
nokkur orð um kristófer kólumbus … 177
19 Taviani (1912–2001) var lengi þingmaður kristilegra demókrata, varnarmála-
og innanríkisráðherra í fjórgang á árunum 1953–1974 er hann sneri sér að
kólumbusarfræðum. Náði hann að birta um 200 greinar, ritgerðir og bækur,
auk þess sem hann ritstýrði Nuova Raccolta Colombiana, 22 binda verki
innlendra og erlendra fræðimanna um kólumbus. Framlag Tavianis til kól -
umb usarfræða er að sönnu ómetanlegt. Hann heimsótti alla þá staði sem
kólumbus kom til eða er sagður hafa komið til, þar með talið Ísland. Þekktasta
verk Tavianis er án efa Cristoforo Colombo — la genesi della grande scoperta
(Novara: Istituto Geografico de Agostini 1974) sem í enski þýðingu nefnist
Christopher Columbus. The Grand Design (New york: Orbis 1985).
Saga haust 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 23.6.2020 15:04 Page 177