Saga - 2013, Page 183

við:
en torvelt er að sjá hvaða markmiði kólumbus hefur ætlað að ná með
skröksögu um ferð sem aldrei var farin. Til þess að hún yrði honum til
framdráttar varð hann að halda henni á loft við valdamenn og auglýsa
afrek sitt. en það gerði hann ekki … Textinn ber öll einkenni ófullkom-
innar minnisgreinar. Hún er bersýnilega ekki ætluð neinum sérstökum
viðtakanda eða lesanda, heldur einungis höfundinum sjálfum.27
Sigurður telur jafnframt að kólumbus hafi haft „nokkra hagsmuni
af því að halda Íslandsferðinni ekki sérstaklega á loft; hann hefur
ekki viljað að aðrir gætu notað sér vitneskju sína og því talið hollast
að sitja einn að henni.“ Hér slær höfundur því föstu að „minnis-
greinin“ sé rituð áður en kom að vestursiglingunni frægu 1492, enda
segir hann skömmu síðar: „Auk þess er líklegt að hann hafi ritað
minnisgreinina alllöngu eftir að förin var farin og þá líklegast á
Spáni á árunum 1485–91.“ Áður hefur þetta komið fram: „Um frá-
sögn kólumbusar í minnisgreininni er annars þetta að segja:
kólumbus er ekki lagður af stað frá Genúa 12. desember 1476,
þannig að til Lundúna hefur hann ekki verið kominn fyrr en í janúar
1477 og þá varla til Bristol fyrr en í febrúar.“28
Nú vill svo til að engar öruggar heimildir eru til um að kólumb -
us hafi nokkru sinni komið til englands hvað þá lengra. Í Leiðar -
bókum hans, sem aðeins eru til í afriti Las Casas, segir kólumbus í
færslu við 21. desember 1492: „Ég hef eytt 23 árum á sjó og varla
dvalið á landi að heitið geti og ég hef séð allt milli austurs og vesturs
(og við þetta bætir Las Casas: „og þar á hann við að hann hafi farið
norður, það er til englands“) og ég hef komið til Guineu, en hvergi
í þessum stöðum finnast svo fullkomnar hafnir …“29 Þarna hefði
mátt ætla að hann nefndi Ísland, þ.e. Tile/Thule, sem vissulega væri
meira afrek að sigla til en til englands. Þess má svo geta að Las
Casas nefnir ekki siglingu til englands í Indíasögu sinni.30 Og í svo-
kölluðum Apostillas kólumbusar, eða spássíukroti í nokkrum þeirra
bóka er hann átti, nefnir hann á einum stað að hann hafi séð margt
merkilegt í Galway á Írlandi en það eru aðeins þrjár línur og þær
ásamt innskoti Las Casas eru einu heimildirnar þar sem vísað er til
nokkur orð um kristófer kólumbus … 181
27 Sama heimild, bls. 203–204.
28 Sama heimild, bls. 204–205.
29 Christopher Columbus, Leiðarbækur úr fyrstu siglingunni til Indíalanda, bls. 98.
30 Las Casas, Historia de las Indias I, bls. 628.
Saga haust 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 23.6.2020 15:04 Page 181