Saga - 2013, Síða 191

af fiski og sel sem fundust við uppgröftinn bendi til þess að staðurinn hafi
getað nálgast fisk úr sjó (bls. 259). Það er mikill munur þarna á.
Í umfjöllun sinni um kaflann um nýtingu jarðhitans sakar Albína Hulda
mig um misræmi í umfjöllun um notkun húss 12. Á bls. 86 segir að notkun
hússins sé óviss en að niðurstöður útreikninga á varmaflutningi inn í húsið
gætu bent til þess að það hafi verið notað sem baðhús. Síðar (bls. 92–3) er
fjallað nánar um þessa útreikninga og haft eftir verkfræðingunum, sem
gerðu þá, að rakinn sem hefði fylgt heita loftinu sem var leitt inn í húsið
styðji þá tilgátu að um baðhús hafi verið að ræða. Hins vegar hefði hitinn
ekki verið nægilegur og hefði þurft að hita loftið upp með einhverjum
útbúnaði þegar það kom inn í húsið. Þessari síðustu skýringu sleppir Albína
Hulda og nær þar með fram misræmi í umfjölluninni. Óþarfi að eyða miklu
púðri í svona smásmugulega og ranga gagnrýni. Hvergi er því haldið fram
að niðurstöður rannsóknarinnar hafi gefið einhlít svör um notkun þessa
húss og er hún enn opin. Hins vegar er full ástæða til að nota þetta óvenju-
lega hús til þess að benda á sérstaka stöðu Reykholts á miðöldum.
Albína Hulda virðist ekki geta ekki sætt sig við að það eru til ágætar
samtímaritheimildir um Reykholt á miðöldum. Þær hafa verið rannsakaðar
í þaula8 og engin ástæða til annars en að nota þær. Ritheimildir segja hins
vegar oftast lítið um efnismenninguna og þar kemur samvinnan við fornlei-
fafræðina sterk inn. en í Reykholti var gripasafnið ekki mikið að vöxtum
(alls aðeins um 2700 gripir á móti t.d. um 14.000 frá Skriðuklaustri9) og kann
ástæðan að vera sú að hvorki miklir ruslahaugar né gólflög voru grafin upp,
en þar er gripi helst að finna. Skýrt er tekið fram í bókinni (bls. 268) að gripa-
safnið sýni ekki þá háu stöðu Reykholts sem merkja má af ritheimildum. Ég
tíni þó til það helsta úr þessu safni sem gæti bent til slíkrar stöðu Reykholts
á þessum tíma, m.a. brot úr úðara úr leir frá miðöldum, eitthvað sem í
öðrum löndum er talið óvenjulegur og fátíður fundur sem bendi til hárrar
stöðu.10 Albína Hulda býsnast mikið yfir þessari tillögu. en ef þetta er til-
fellið annars staðar, því ekki á Íslandi líka? Hvergi segi ég að þessi fundur
sé „óræk merki um mikilvægi og ríkidæmi Reykholts“ eins og Albína Hulda
heldur fram. ein af niðurstöðum rannsóknarinnar var hins vegar sú að nota
megi þau óvenjulegu og stórtæku mannvirki sem fundust við rannsóknina
sem vitnisburð um háa þjóðfélagsstöðu staðarins á miðöldum. Hleðsla
stokka sem fluttu heitt vatn og gufu langar leiðir og nám og tilsneiðing
í tilefni af ritdómi 189
8 Sjá t.d. Benedikt eyþórsson, Búskapur og rekstur staðar í Reykholti 1200–1900
(Reykjavík: Sagnfræðistofnun Háskóla Íslands 2008).
9 Steinunn kristjánsdóttir, Skriðuklaustur — híbýli helgra manna. Áfanga skýrsla
fornleifarannsókna 2011. Skýrslur Skriðuklaustursrannsókna XXXII (2012), bls.
11.
10 Michael McCarthy og Catherine Brooks, Medieval Pottery in Britain 900–1600
(Leicester: Leicester University Press 1988), bls. 117–18.
Saga haust 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 23.6.2020 15:04 Page 189