Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.1965, Page 22
I
Disse fire fyrster er de centrale skikkelser i Noregs konunga tal i tiden
frem til 1047, og det tør vel antages, at det samme har været tilfældet
hos Sæmundr. De øvrige regenter indtager i forhold hertil en beskeden
plads, og udover omstændighederne ved død og begravelse gives der
næsten ingen oplysninger om dem. Derimod er den vurdering, som for-
fatteren anlægger, tydelig for hver enkelt: Harald Hårfager er tapper,
kappelysten og ærgerrig, gerrig mod de mægtige, men ellers gavmild.
Erik Blodøkse er våbenbehændig, men en hårdsindet undertrykker af
herserne, Hakon den Gode derimod vennesæl, kappelysten som faderen,
ærekær og brav. Harald Gråfeld er uårsæl, Hakon jarl hårdsindet, men
om Olaf Tryggvason er kun godt at sige. Valget af ham, den kristne
fyrste, er efter „det bedste råd“, han får stor tilslutning og er menneskers
ven. Men også Erik jarl, Olafs banemand, omtales rosende. Han hersker
med ære, er gavmild og vis. Sven og Hakon jarl får ingen karakteristik
og virker derved ganske intetsigende; deres rolle er blot at lide nederlag
overfor Olaf den Hellige, Harald Grenskes herlige søn, den hæderrige.
Men det bemærkes, at Kalv og Thore, anførerne af oprøret mod Olaf,
kaldes „vel ætbårne". Sven, Alfivas og Knud den Stores søn, må flygte
venneløs, og den ypperlige Magnus den Gode vender tilbage, nyttig for
mennesker, og højligt savnet.
Således lyder, i sammentrængt form, den karakteristik, som Noregs
konunga tal giver af de norske fyrster fra Harald Hårfager til Magnus
den Gode. Ganske vist må det erindres, at digteren ikke har stået ganske
frit i sit valg af adjektiver. Han har måttet tage skyldigt hensyn til det
versemål, kviSuhdttr, hvori han formede sit digt. Men det kan dog ikke
antages, at han herved er blevet tvunget til at anvende direkte misvisende
ord. Ordenes virkning må være vel beregnet, og det må antages, at det
billede af de norske fyrster, der herved gives, i alt væsentligt svarer til
den opfattelse, som var at finde i Sæmunds værk. På de fleste punkter
svarer denne opfattelse vel til den, der er at finde i den senere is-
landske historieskrivning, men der er dog afvigelser. Især mærkes den
hædrende skildring af Erik jarl og den nøgterne, „politiske" fremstilling
af oprøret mod Olaf den Hellige. I den senere litteratur bliver lys og
skygge kraftigere fordelt. Olaf’erne bliver lysere, deres modstandere
mørkere.
En ikke ringe objektivitet synes således at have karakteriseret Sæmunds
historiske værk; men dette er naturligvis ikke ensbetydende med, at det
har savnet faste synspunkter. Socialt synes Sæmunds sympati snarest at
22