Andvari - 01.01.2019, Qupperneq 35

34 HJALTI HUGASON ANDVARI
lýðsmál bæjarins og var auk þess á margan hátt virkur í safnaðarstarf-
inu.
Þar sem barna- og æskulýðsstarf einkenndi prestsþjónustu Péturs
Sigurgeirssonar svo mjög, sem og hver nýlunda það í raun og veru var
á þessum árum, er við hæfi að gera stutta grein fyrir þróun slíks starfs
í íslensku kirkjunni fyrir miðja 20. öld. Það sýnir á hinn bóginn áhuga
Péturs á æskulýðsmálunum að hann helgaði sérstakan kafla í hirðis-
bréfi er hann sendi frá sér um miðbik biskupsdóms síns þessu málefni
og ritaði þá m.a.:
Það hefur verið sagt, — og með nokkrum rétti, að kristindómurinn sé æsku-
lýðshreyfing. Jesús og lærisveinar hans voru ungir menn þegar trú þeirra varð
að hreyfingu og kirkjan var stofnuð. Mér hefur ætíð fundist kristindómur
höfða sérstaklega til hinna ungu og gefa þeim grundvöll til að byggja líf sitt
á. Það hlýtur að vera hlutverk kirkjunnar að kynna æskufólki þann veg, sem
Kristur lagði með lífi sínu, og hjálpa því eftir megni til að feta hann.121
Upphaf kirkjulegs starfs fyrir börn hér á landi er skiljanlega að rekja til
Reykjavíkur þar sem þéttbýlislífshættir og -menning ruddu sér fyrst til
rúms. Veturinn 1892–1893 tók Jón Helgason síðar biskup frumkvæði
að því að efna til sunnudagaskóla fyrir börn. Var þessu starfi svo fram
haldið til 1898.122 Hér var fyrst og fremst um formfastar barnaguðsþjón-
ustur að ræða.123 Þessi þráður var svo tekinn upp að nýju 1926 og stóð
til 1945. Á þessum árum gegndi Friðrik Hallgrímsson öðru dómkirkju-
prestsembættinu en hann hafði áður þjónað í Íslendingabyggðunum í
Kanada og byggði á fyrirmyndum þaðan. 124 Á fjórða áratug aldarinn-
ar var síðan tekið upp sunnudagaskólahald af svipuðu tagi í úthverf-
um Reyjavíkur, í Laugarnesi, við Skerjafjörð og á Seltjarnarnesi.125
Snemma árs 1940 var borginni svo skipt upp í fjögur prestaköll.126 Í
a.m.k. Hallgrímsprestakalli voru barnaguðsþjónustur haldnar frá upp-
hafi. Þar var líka æskulýðsstarf um skamman tíma á sjötta áratug ald-
arinnar í umsjá Jakobs Jónssonar (1904–1989) en hann hafði líkt og
Friðrik Hallgrímsson þjónað vestanhafs.127 Barnastarf á vegum kirkj-
unnar í Reykjavík virðist annars ekki hafa staðið í miklum blóma um
það leyti sem Pétur Sigurgeirsson hóf þjónustu á Akureyri.128
Veturinn 1898–1899 voru félögin KFUM og KFUK stofnuð og þangað
má rekja upphaf unglinga- eða æskulýðsstarfs í íslensku þjóðkirkjunni.129
Starf þeirra var ætlað ungmennum en fullorðnir stóðu að félagsstarf-
inu út frá fyrirfram settum trúarlegum markmiðum. KFUM&K-félög