Andvari - 01.01.2019, Page 107

106 SOFFÍA AUÐUR BIRGISDÓTTIR OG ÞÓRA SIGRÍÐUR INGÓLFSDÓTTIR ANDVARI
drætti frá Guðrúnu frá Lundi. Þannig vinna að líkindum flestir höfundar
skáldrita, eins og Þórbergur benti á í tali sínu um „bókmanneskjur“. Vitaskuld
getur verið varasamt að rekja tilteknar persónulýsingar beint til ákveðinna
einstaklinga en óhætt ætti að vera að benda á áhugaverðar samsvaranir eins
og hér er gert; slíkur samanburður gefur innsýn inn í aðferðir skálda. Nefna
má að Þórbergur Þórðarson virðist höfundi reyndar hugleikinn víðar en í
lýsingunni á Aroni Elífs. Til dæmis hittir Páll eitt kvöldið ónefndan mynd-
listamann á miðjum aldri sem er nokkuð við skál og syngur bullvísur í sí-
fellu: „Tjúllí rúlla rilli / Tjúlli rúlla ræ, / Tjúlli rúlla rilli / Tjúllum rúlla ræ“
og grípur þess á milli til orðalagsins „Sveiattann! Ullabjakk!“. Hvorttveggja
liggur beint við að tengja Þórbergi; hið fyrrnefnda við skopkvæðagerð hans
og hið síðarnefnda endurteknu stefi í Sálminum um blómið.10 Og fyrrnefndur
Steindór Guðbrandsson, ein skemmtilegasta mannlýsing þríleiksins og mikil
andstæða við Pál sögumann í hugsun og háttalagi, hefur líka persónuein-
kenni sem virðast vísa lóðbeint á Þórberg, eins og minnst verður á undir lok
greinarinnar. En víkjum þá að títtnefndu skáldi.
Aron Eilífs kemur við sögu í öllum bindum þríleiksins og má í raun telj-
ast ein helsta aukapersóna verksins. Hann er kynntur til sögu snemma í
Gangvirkinu þegar ritstjóri Blysfara, blaðsins sem Páll vinnur á, spyr Pál
hvort hann kannist við Aron.
Hvaða maður er það?
Spekingur og skáld, svaraði húsbóndi minn. Hann talar stundum í útvarpið. Það
eru allar kellingar hrifnar af honum.
Æjá, sagði ég. Hvernig læt ég! Aron Eilífs!
Hann á þrjú hundruð óprentaðar hugleiðingar og sextíu pund af kvæðum. Ég fékk
þessa syrpu hjá honum í gær, og hefði getað fengið helmingi meira, ókeypis eins og
þú getur nærri. (Gangvirkið, 87.)
Páll fær það hlutverk að velja úr safni Arons „eina hugleiðingu og stutt
kvæði“ og verður það fastur liður í starfi hans við Blysfara að velja efni til
birtingar eftir Aron og skera það niður svo það passi í blaðið. Engar sterkar
tengingar við Þórberg vakna í upphafi lýsingarinnar á verkum Arons, þvert
á móti koma aðrir samtímamenn Ólafs Jóhanns upp í hugann:
Hugvekjurnar voru yfirleitt skrifaðar með svörtu og bláu bleki á löggiltan
skjalapappír, en ljóðin með rauðu og grænu bleki á heiðgular, ljósbláar, silfurgráar
og rósbleikar arkir, sennilega mjög dýrar. Ég las um hugræna sjálfúð og sjálf-
ræna hugúð, vitræna skapúð og skapræna vitúð, tónræna geðúð og geðræna
tónúð, draumræna ljóðúð og ljóðræna draumúð, las hálfringlaður um Verðund og
Verund, um Alveruna og aðferðir til að hvíla í Alverunni, um Leyndardóminn,
Fullkomnunarstigann, Vizkubrautina, Kenningar Meistaranna og Undrið Mikla, en
staðnæmdist loks við ádeilugrein á molasykur, sem hét Heilsuþjófur, og stutt kvæði,