Andvari - 01.01.2019, Page 114

ANDVARI HJÓNAÞÁTTUR: SKÁLDIÐ OG SKASSIÐ 113
Þegar Páll ber erindið upp við ritstjórann tekur hann það óstinnt upp og
skellir skuldinni alfarið á konu skáldsins og kveðst: „hafa sannfrétt að Aron
Eilífs byggi við harðstjórn, yrði að sitja og standa eins og finngálkn þetta
vildi, fengi ekki lengur ætan bita, heldur tros og vatnsgraut [...]. Eins og títt
væri um flennur og pútur, þegar þær færu að spekjast, vildi kellingin fyrir
hvern mun efnast og reytti hverja krónu af bónda sínum, plokkaði hann eins
og rjúpu“ (Drekar og smáfuglar, 351). Valþór brýtur þó odd af oflæti sínu og
byrjar aftur að birta ljóð og greinar skáldsins, þó ekki af góðmennsku einni
saman heldur höfðu lesendur blaðsins kallað þráfaldlega eftir meira efni frá
Aroni Eilífs. Margt í framangreindri lýsingu á frú Hönnu Eilífs minnir á
lýsingar á Margréti, eiginkonu Þórbergs, og skal nú vikið að henni.
Margrét Jónsdóttir
Margrét Jónsdóttir var fædd 3. september 1899 og var því ellefu árum yngri
en Þórbergur. Þau kynntust sumarið 1932 og gengu í hjónaband fyrsta októ-
ber sama ár. Margrét átti að baki nám í Kvennaskóla Reykjavíkur, sem og
nám í hannyrðum og kjólasaum í Danmörku þar sem hún bjó í nokkur ár.
Margrét var mikil hannyrðakona og var meðal annars þekkt fyrir að sauma
og setja upp púða – líkt og frú Hanna Eilífs. Þórbergur og Margrét eignuð-
ust ekki börn saman en bæði áttu börn fyrir. Af þeim börnum fóru lengi vel
litlar sögur og ekki bjó neitt þeirra hjá þeim, nema sonur Margrétar öðru
hverju.19 Um Margréti spunnust miklar sögur meðal kunningja Þórbergs
og margar hverjar ófagrar, svo sem að hún hafi verið skapvargur mikill,
hégómagjörn og ráðrík. Í bók Halldórs Guðmundssonar, Skáldalíf, er lítil-
lega fjallað um hjónaband Þórbergs og Margrétar og þar segir meðal annars:
„Margrét Jónsdóttir var skapstór kona og gat verið erfið í umgengni, um það
ber flestum saman.“20 En Halldór skrifar einnig:
Því verður hins vegar ekki á móti mælt að Margrét hvatti Þórberg og styrkti í þeirri
fyrirætlun að verða atvinnurithöfundur. Þórbergur var afskaplega ópraktískur
maður [...] og átti ekki auðvelt með að koma ár sinni fyrir borð í mannlegu félagi.
Margrét annaðist fjármál þeirra og önnur mál heimilisins og varð smám saman eins
konar umboðsmaður Þórbergs sem rithöfundar. Hún var sá stafur sem hann studdist
við [...] Að þessu leyti átti hún sinn þátt í þeim merkilegu verkum sam hann gaf þjóð
sinni. Það var ekki fyrr en eftir að þau gengu í hjónaband sem hann ákvað, skýrt og
skorinort, að helga líf sitt ritstörfum.21
Ljóst er að þegar Þórbergur kynntist Margréti var hún glæsileg kona og
skemmtileg að margra mati, þótt aðrir ættu bágt með að þola hana.22 Hún