Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2018, Qupperneq 207

213
Ef til vill hefðu viðbrögðin við þessari líkingu orðið önnur ef viðmælandi
hefði verið víóluleikari. 33
Rifja má upp að þegar sagt hefur verið frá því að Linda hafi lofað ömmu
sinni að spila tónlist meistarans, Tchaikovskys, fyrir hana á dánarstundinni
segir í textanum:
– Hvað á ég að spila?
– Þú setur Þyrnirósu á þegar þú sérð að þetta er allt að byrja.
Það er fínt að leggja af stað rétt áður en Panoramakaflinn byrj-
ar. Í þeim kafla er virkilega sá guðdómur og það samhengi sem
hefur alltaf komið mér í reglulega gott ferðaskap. (21)
Helmingnum af tónlistarhópnum fannst þessi lýsing nokkuð fyndin,
einkum nákvæmni ömmunnar. Tveir úr hópnum voru írónískir þegar þeir
veltu fyrir sér praktískum atriðum, það er að segja hvernig hægt væri að
spila nákvæmlega réttu tónlistina á dauðastundinni. Einn taldi að það væri
„mikil pressa á barnabarninu að kveikja á tónlistinni á réttum stað“ en
hinum fannst skrýtið að amman talaði um dauðann eins og það myndi taka
hana „nákvæmlega sjö mínútur að deyja“. Þess ber að geta að enginn úr
samanburðarhópnum var með vangaveltur af þessu tagi.
Tónlistarmennirnir sem gagnrýndu lýsingarnar á tónlistinni og tón-
listarlíkingarnar nefndu sjaldnar tilfinningar við lestur en aðrir og áttu auk
þess erfiðara með að finna til með persónum eða finna það sem þær fundu.
Tónlistin í textanum hafði þar með allt önnur áhrif á þessa einstaklinga en
búist hafði verið við; í stað þess að auka tilfinningalega upplifun þeirra og
samlíðan eða samúð varð hún til þess að þeir fundu minna til. Viðbrögð
þessara tónlistarmannanna benda til að þeir hafi átt erfitt með að byggja
33 Ég hef gert grein fyrir þessum niðurstöðum í kennslu en þá vildi svo skemmtilega
til að í nemendahópnum var víóluleikari. Hans viðbrögð við lýsingunni á líkingunni
um víólutónana í textanum voru önnur en komu fram í rannsókninni en honum
fannst lýsingin falleg og notaleg. Nemandinn staðfesti einnig að hann hefði heyrt
marga víólubrandara og greindi frá því að þeir sem spila á víólu hefðu fyrr lært á
fiðlu en skipt um hljóðfæri á einhverjum tímapunkti en þess vegna væru þeir gjarn-
an litnir hornauga af öðrum tónlistarmönnum og jafnvel ekki taldir nógu góðir til
að spila á fiðlu. Þessi upplifun kemur heim og saman við umfjöllun Arndísar Huldu
í fyrrnefndri BA-ritgerð en hún segir meðal annars að áður fyrr hafi það tíðkast
að setja lélega fiðluleikara yfir á víólur en sú staðreynd kunni að vera orsakavaldur
margra víólubrandara. Sjá Arndís Hulda Auðunsdóttir, „„Víólur eru falskar, það
er bara staðreynd.“ Staðalímyndir og brandarar meðal tónlistarfólks í íslensku
samfélagi“, bls. 29.
SAMLÍðAN OG SÉRFRæðINGAR