Læknaneminn


Læknaneminn - 01.10.1995, Blaðsíða 6

Læknaneminn - 01.10.1995, Blaðsíða 6
BEINMERGSFLUTNINGAR BEINMERGSFLUTNINGAR r Asgeir Haraldsson INNGANGUR. Saga beinmergsflutninga (BMF) er ekki löng. Fyrir u.þ.b. 30 árum hófust tilraunir til að talca beinmerg úr heilbrigðum einstaklingum og græða í sjúklinga. Tilraunir þessar mistókust, enda voru vefjaflokkar nánast óþekktir. Aður höfðu verið gerðar tilraunir á dýrum, og fyrir einni öld voru sjúklingar látnir drekka beinmerg dýra við nrismunandi sjúkdómum. Árið 1968 náðist árangur er BMF tókust í fyrsta sinn hjá mönnum. Það ár voru þrjú börn meðhöndluð, eitt í Evrópu og tvö í Banda- ríkjunuum (1-3). Tvö barnanna höfðu alvarlegan samsettan ónæmisbrest (severe combined immunodeficiency, SCID), eitt hafði heilkenni Wiskott-Aldrich. Öll börnin læknuðust og eru enn á lífi. Næsta áratug voru BMF notaðir við meðferð nokkurra sjúkdóma. Fyrst og fremst var um að ræða börn með alvarlega ónæmisbresti, en einnig sjúklinga með vanmyndunarblóðleysi (severe aplastic anemia, SAA). Eftir því sem þekking óx og reynsla varð meiri, náðist stöðugt betri árangur. Eftir 1980 var svo farið að beita BMF við ákveðnar tegundir af hvítblæði, og hefur fjöldi BMF vaxið mikið (4). Á síðustu árum hefur jafnframt opnast möguleiki að nota beinmerg úr óskyldum einstaklingum, sem þó hafa samskonar vefjagerð (MatchedJLJnrelated Donor, MUD). Aðferð þessi er erfið, flókin og nokkuð áhættusöm, en árangur oft góður. Höfundur er prófessor í barnalœkningum við Læknadeild Háskóla Islands og forstöðulæknir Barnaspítala Hringsins. Á þeim tæpu þremur áratugum sem liðnir eru frá því að fyrstu beinmergsflutningarnir tókust, hafa framfarir orðið miklar í þessari meðferð og fjölda einstaklinga hefur verið hægt að lækna á þennan hátt. TEGUNDIR BMF. I stórum dráttum má skipta BMF í þrjá flokka, eftir því hver beinmergsgjafinn er. í fyrsta lagi eru BMF þar sem notaður er beinmergur úr systkini sem hefur þá sömu vefjaflokkun (allogeneic FILA identical trans- plantation). I slíku tilfelli eru nákvæmlega sömu genin að baki vefjaflokkunum og vefjaflokkarnir því nákvæmlega þeir sömu (HLA - genotypically identical). Um þriðjungur BMF er af þessum toga (5). Næst eru BMF þar sem notast er við frumur úr eigin beinmerg eða stofnfrumur sem ná má úr blóði sjúklingsins (autologous transplantation). í þessu tilfelli er því ekki um raunverulega “transplantation” að ræða. Ef um hvítblæði er að ræða, þarf sjúklingur fyrst að ganga í gegnum lyfjameðferð til að eyða svo miklu sem kostur er af illkynja frumum í beinmerg. Þá er beinmerg eða stofnfrumum úr blóði safnað, og þessar frumur frystar. Sjúklingur fær í kjölfarið mikla lyfjameðferð sem á að drepa allar beinmergs- frumur, illkynja sem heilbrigðar. I kjölfarið er eigin beinmergur eða stofnfrumur gefnar á ný. Oft er mergurinn meðhöndlaður in vitro ( eða ex vivo) t.d. nreð krabbameinslyfjum til að eyða hugsanlegum, illkynja frumum. Einnig er mögu- legt að velja úr stofnfrumur t.d. CD 34+ frumur, sem gefnar eru til baka. Aðrar firumur, þar með 4 LÆKNANEMINN 2.tbl. 1995 48. árg.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.