Læknaneminn - 01.10.1995, Side 52

BÓLGUHNÚÐAR
SJUKRATILFELLI
BÓLGUHNÚÐAR (GRANULOMA) í LIFUR OG VÍÐAR
HELGI BIRGISSON' JÓN GUNNLAUGUR JÓNASSON1 2 OG SIGURÐUR
GUÐMUNDSSON3
Þrjátíu og sjö ára gömul kona
með tólf ára sögu um hnúðabólgu
(granulomatous) sjúkdóm af
óþekktum uppruna.
Arið 1983 lagðist sjúklingur
inn á Landspítalann vegna hita,
slappleika, liðbólgu í fyrsta
tábergslið, blóðleysis og sökk-
hækkunar.
Rannsóknir sýndu þá hvít
blóðkorn í þvagi, en engar bakt-
eríur og með þvagsýnatökum frá
báðum þvagleiðurum reyndust
hvítu blóðkornin einungis vera
frá hægra nýra. Nýrnamyndataka
leiddi í ljós holu neðst í hægra
nýra. Berklapróf (Mantoux) var
neikvætt með 5 einingum en
jákvætt með 10 einingum nreð 8 mm
bólgusvæði. Berklaræktun fráþvagi varneikvæð.
Gerð var lifrarástunga sem sýndi bólguhnúða en
enga sýrufasta stafi. I vinnu sinni sem starfs-
maður sjúkrahúss tveim árurn áður, annaðist hún
tvo berklasjúklinga, annan sýktan með Myco-
bacterium tuberculosis en hinn með Myco-
bacterium szulgai. Vegna þessarar sögu og
einkenna var sjúklingur talinn hafa nýrnaberkla
og sett á 18 mánaða berklalyfjameðferð með
ísóníazíði og etambútóli í fyrstu en síðan með
ísóníazíði og rifampíni og gengu fyrrnefnd
einkenni niður.
1) Unglœknir á Landspítala. 2) Sérfrœðingur í
vefjameinafrœði við Rannsóknastofu Háskólans í
meinafræði. 3) Sérfræðingur í lyflœkningum og
smitsjúkdómum á Landspítala.
Mynd 1 Hnúðabólga í eitli, með áberandi miðstœðu graftarkenndu
drepi og niðurbroti á kjörnum hvítra blóðkorna (breið ör). Eðlilegur
eitilvefur (mjó ör) (x!60).
í apríl 1985 fékk sjúklingur hnút á hálsinn
sem vessaði úr, en engin alnrenn einkenni.
Hnúturinn var fjarlægður og sýndi vefjarannsókn
fram á fistilgang með langvinnri bólgu og
aðskotahlutsbólguviðbrögðum.
Til ársins 1987 var sjúklingur einkennalaus en
tók þá eftir liðbólgu í nærlið litlafingurs hægri
handar og vinstri öxl, eitlastækkunum á hálsi og
háum hita 38.5-39°C. Sýni voru tekin úr eitlum í
vefjarannsókn. Við smásjárskoðun á eitlum sáust
samrennandi bólguhnúðar með hnúðabólgu og
miðstæðu drepi með fremur áberandi kjarna-
niðurbroti úr hvítum blóðkornunr (mynd 1).
Sérlitanir fyrir sveppum og sýruföstum stöfum
reyndust neikvæðar svo og Warthin-Starry litun
m.t.t. kattarklórssjúkdóms (cat scratch disease).
Ómskoðun af nýra sýndi víkkað safnkerfi en
42
LÆKNANEMINN 2. tbl. 1995 48. árg.