Læknaneminn - 01.10.1995, Side 111

SLÉTTIR VÖÐVAR
hliðsjón af tilvist annarra kínasa. Einn þeirra er
calmodulin dependent protein kinase II
(CaMK II) en sýnt hefur verið fram á að hann
fosfórilerar MLCK við háan styrk kalsíums.
Fosfórileringin dregur úr virkni MLCK og getur
skýrt hvernig hár [Ca2 ]| getur farið saman við
lítinn samdráttarkraft. Virkni CaMK II er háð
(Ca2+)4-CaM en gerist hins vegar við hærri
kalsíumstyrk en virkjun MLCK. Fosfórilering
MLCK við Ser815 leiðir til minni næmni fyrir
PKC
CaMK II
Ca2'
g|
G I
. MLCK
MLCP
▲
>1
AS
_ Önnur
prótein
. Myosin -(P)
t
▼
Myosin
. Samdráttur
Mynd 5. Gróft yfirlit er sýnir hvernig ýmsir þættir
hafa áhrif á samband [Ca2+]i, fosforileringar
myosins og samdráttar. Kínasar (PKC, CaMK II)
sem virkjast við háan Ca2+styrk, fosfórilera MLCK
og minnka þannig virkni hans og hamla samdrætti.
Arachidonic sýra (AS) dregur hins vegar úr virkni
MLCP (klýfur hluta af ensíminu frá) en það getur
e.t.v. stuðlað að fosfórileringu myosins og samdrœtti
við lágan styrk [Ca2+]i. Ymis prótein s.s. caldesmon
eða calponin liggja undirgrun um að tengjast Ca2+
óháðum samdrœtti.
(Ca2T4-CaM og við það minnkar virkjun myosins
(mynd 5).
Prótein kínasi C (PKC) hefur einnig verið
talinn iíklegur til að breyta starfssemi MLCK, á
sama hátt og CaMK II. PKC hefur einnig verið
settur í samband við svokallaðan Ca2+ óháðan
samdrátt sem hægt er að fá fram hjá sumum
sléttum vöðvum. Sýnt hefur verið firam á þetta
með phorbol esterum er virkja PKC og framkalla
samdrátt sem byrjar frekar hægt en viðhelst í
nokkra klukkutíma. í sumum tilfellum er ekki
hægt að merkja aukningu í [Ca2+]; eða myosin
fosfórileringu. PKC hefur því verið talið gegna
hlutverki í lásbrúm sléttra vöðva.
Á sama hátt og breytingar á næmi MLCK
geta skýrt ólík viðbrögð sléttra vöðva við
mismunandi áreiti, geta breytingar á næmi
MLCP það einnig. MLCP er sívirkur en ýmis
efni draga úr virkni hans, þar á meðal aracidonic
sýra. Þannig er hugsanlegt að fosfórilering á
myosinLC20 og samdráttur eigi sér stað án
breytinga í [Ca2 ],. Hindrun á virkni MLCP
verður til þess að jafnvel lítil virkni MLCK eða
einhverra annarra kínasa getur fosfórilerað LC20
og framkallað samdrátt.
CAL - ÞETTA OG HITT.
Caldesmon og Calponin eru tvö prótein er
finnast í sléttum vöðvum og hafa verið sett í
samband við samdráttarferlið, þótt hlutverk
þeirra sé enn óljóst. Bæði þessi prótein geta
bundið actin, tropomyosin og calmodulin, en þar
sem þau keppa um sömu bindistaði er ekki víst
að þau séu alltaf bæði til staðar í frumum.
Caldesmon er 93 kD að stærð og bindur
myosin auk fyrrnefndra próteina. Það hefur verið
tengt við hömlun á ATPasa eiginleikum
actomyosins og ef til vill „Latch bridge ástandi“ í
viðvarandi samdrætti. Caldesmon er tengt actini
in situ og sýnt hefur verið að PKC getur
fosfórilerað það (beint eða óbeint). Slík
fosfórilering eykur Mg2+-ATPasa virkni
actomyosins (14) og hafa líkur verið leiddar að
því að það stafi af minnkaðri sækni caldesmons í
actin.
Caiponin er 34 kD prótein sem, líkt og
Caldesmon, hamlar ATPasa virkni actomyosins
og er fosfórilerað af PKC en það afléttir
hömluninni á actomyosin.
Að því gefnu að MLCK, CaMK II og PKC
séu misjafnlega næmir fyrir kalsíumstyrk, geta
þessir kínasar stillt saman strengi sína og stjórnað
nákvæmlega þáttum eins og fosfórileringu
calponins, caldesmons og síðast en ekki síst
myosins. Þessi strengjasveit ætti því að ráða yfir
þeirri breidd sem er nauðsyn til að stjórna
samdrætti og slökun við mismunandi áreiti.
Og þó!
LÆKNANEMINN 2. tbl. 1995 48. árg.
101