Úrval - 01.02.1962, Blaðsíða 55
FYRSTA DAGBLAÐIÐ í HEIMINUM
63
ans að fyrirmynd. Við hinar
frægu svallveizlur sínar lét hann
ritara sinn lesa upp síðasta tölu-
blaðið. Þar fékk hann að vita,
hvað gerzt hafði á landareign
hans síðastliðinn dag, hve marg-
ir þrælar hefðu fæðzt eða verið
krossfestir, um alla hina þýð-
ingarmeiri atburði, hversu mikil
útgjöldin væru og hve mikið fé
hann eignaðist. Allt var þetta
háð Petróniusar um hið ómerki-
lega efni Acta Diurna Urbis.
Að sjálfsögðu var blaðið hand-
skrifað, þótt menn þekktu til
litógrafiskrar prentunar. Þegar
efnið var tilbúið til birtingar,
steig einn starfsmannanna upp
á stokk og las textann upphátt
fyrir um það bil 200 þræla, sem
skrifuðu eintökin æfðri hendi.
Blaðapappírinn var papyrus, sem
unninn var úr innra berki hinna
egypzku papyrustrjáa. Barkar-
ræmurnar voru festar saman með
lími í 15—30 cm. stórar pappírs-
arkir. Fíngerðasti pappírinn var
svo þunnur, að blekið gekk í
gegnum hann. Þess vegna var
þessi pappír límdur á grófari
papyrusræmur. Textinn var
skrifaður með pennum á 30—
60 cm. papyrusarkir, þar sem
dálkarnir voru 20 cm. háir og 6
cm. breiðir. Þannig rúmuðust
tiu dálkar á einni örk. Ríkið
annaðist dreifinguna á sama hátt
og bréfburð.
Cicero skrifaði, að á þeim
tíma er hann var héraðsstjóri
í Rilikiu (50 f. Kr.), hafi hann
fengið blaðið reglulega, þótt
póstþjónusta ríkisins væri ekki
enn komin til sögunnar. Cicero
fékk lærisveini sínum og vini að
nafni Cælius það hlutverk að
fræða sig um allt það, er gerðist
í Róm, eins fljótt og frekast væri
kostur. Úr bréfum Cæliusar vit-
um við, að þá þegar voru komnir
til sögunnar svonefndir óháðir
blaðamenn, er unnu gegn borg-
un, og Cælius hafði sjálfur sam-
band við einn þessara frétta-
manna, sem hann réð til sín,
sakir þess að hann gat ekki ein-
samall aflað allra frétta. Þessir
óháðu blaðamenn unnu í ákvæð-
isvinnu og fengu ákveðna
greiðslu fyrir hvern dálk. Cæl-
ius kvartaði undan því, að þeir
skrifuðu „ókjörin öll af raka-
lausri vitleysu" til þess eins að
fá meiri greiðslu. Cælius nefnir
á nafn þvílíkan fréttasnáp, er
oft lagði fram mikið af þess hátt-
ar ritmennsku.
Chrestus „fjölritaði“ ritsmíð-
ar sínar til áskrifenda með eins
konar steinprenti. Þetta var
ekkert blað, heldur einungis
fréttaefni, er keypt var af stjórn-
málamönnum, héraðs- og land-
stjórum, æðri embættismönnum,
ríkum borgurum o. s. frv. Gera
má ráð fyrir, að Acta Diurna