Úrval - 01.06.1966, Page 67

WAURA-INDÍÁNAR
65
Á þessum víðáttumiklu lands-
svæðum, sem eru hulduheimar fyrir
hvítum mönnum, bjuggu eitt sinn
mjög grimmlyndir ættflokkar Indí-
ána, t.d. Chavante, Tshikao, Thsuk-
ahamae, Cayapó o. fl., og afkom-
endur þeirra búa þar enn.
En hér dvelja einig friðsamir
ættflokkar, sem halda fast í fornar
lífsvenjur. Ég hef sérstakan áhuga
á að kynnast einum þeirra vegna
rannsókna minna á menningu Bras-
ilíu-Indíána, og nú er förinni heit-
ið til heimkynna þeirra. Þetta eru
Waura-Indíánarnir, sem þekkja
leyndardóm leirkerasmíðinnar og
halda enn fast í sína aldagömlu
siði og erfðavenjur. Og nú loksins
fékk ég gott tækifæri til að dvelj-
ast meðal þeirra.
Þjóðgarður stofnaður til að vernda
frumstœða œttflokka l heimkynn-
um sínum, Xingu-þjóðgarðinn.
Skyndilega virðist frumskógurinn
lyfta sér móti okkur, er flugvélin
lækkar sig í loftinu. Við stefnum
að rönd af dökkrauðri mold í skóg-
arrjóðri. Flugvélin hnykktist til og
rennur síðan framhjá nokkrum
leirkofum og stöðvast síðan and-
spænis stóru tréspjaldi, en á því
standa þessi orð:
POSTO LEONARDO VIIIAS BOAS
PARQUE NACIONAL DO XINGU.
Tveir skeggjaðir menn taka á
móti okkur, bræðurnir Orlando og
Claudio Villas Boas. Ásamt þriðja
bróðurnum, sem þessi frumskóga-
stöð ber nafn af, hafa þeir dvalið
hér um áraraðir til að vernda Indí-
ána þessa svæðis fyrir innrás
menningarinnar, sem virðist vera
þeim óheillavænleg, jafnvel ban-
væn. Þeir ráða því, hverjir fá að
koma í þjóðgarðinn.
Fyrsti landkönnuðurinn fór hér
um árið 1884, Þjóðverjinn Karl
von den Steinen og fann þá hér e.
k. paradís á jörðu með u.þ.b. 3000
Indíánum, sem virtust tala ýmsar
mállýzkur og bjuggu í 35 þorp-
um. En Alþj óða-heilbrigðismála-
stofnunin lét telja þá árið 1962 og
reyndust þeir þá vera aðeins 500
talsins.
Til að koma í veg fyrir útrým-
ingu þeirra, stofnaði ríkisstjórn
Brasilíu Xingu-þjóðgarðinn árið
1961 og setti strangar reglur um
ferðir og dvöl þar. Þjálfaðir flug-
menn frá brasiliska flughernum
lenda þar á litlum flugbrautum, sem
virðast varla meira en smárispur
tilsýndar í þessu frumskógarhafi og
halda þeir uppi lífsnauðsynlegum
samgöngum. Án þeirra væri óhugs-
andi að koma rannsóknum við þar.
En flugvélin verður að snúa aftur
til siðmenningarinnar og skömmu
síðar er allt komið í lag viðvíkj-
andi dvöl minni. Síðan legg ég af
stað í barkarbáti ásamt þrem
Waura-fylgdarmönnum áleiðis til
þorps þeirra.
Þorpið er á vatnsbakka við end-
ann á löngum stíg frá svonefndri
Tamitaoala-á. Þar eru fimm hús,
sem líkjast feiknarstórum heysát-
um og standa utan um dálítið torg
með harð-troðinni mold. Hér lifa
nú 85 Waura-Indíánar, þeir síðustu
sem til eru í heiminum.
Nú gefur sig fram ungur mað-
ur, er nefnir sig Ikiana. Hann hefur
unnið eitt ár á Campo de Diaua-