Úrval - 01.06.1966, Qupperneq 74

72
ÚRVAL
glymjandi köll frá drengjunum.
„Komdu í bað með okkur, Kukoi.“
Þeir fara flesta morgna í bað í
vatninu. Við göngum niður stíg-
inn, þeir syngja og blísra.
Sumir drengjanna bera logandi
spýtur aðrir tína upp þurrar grein-
ar meðfram stígnum. Tunglið skín
á stjörnuskærum himni. Bál er
kynnt skammt frá vatninu. Mjúk-
vaxnir, brúnir líkamir þyrpast
kringum það. Allt í einu þjóta
drengirnir með miklum gný út í
ískalt vatnið, sveifla höndum í takt
og syngja hrollvekjandi stríðs-
söngva. Þessu halda þeir áfram
hvíldarlaust í hálftíma.
Sólin var eitt sinn stríðsmaður
mannlegrar ættar og er ái allra
Indíána við Xingu-fljót. Nú sendir
hún fyrstu dags-geislana upp á
næturhimininn. Þá þjóta allir
drengirnir upp úr vatninu í kapp
hver við annan heim í þorpið með
gleðihrópum. Þeir fá nógu snemma
að kynnast hinni daglegu lífsbar-
úttu og að henni fylgir bæði gam-
an og alvara.
Apasteik og stríðsdans
Dag einn sé ég mér til undrun-
ar, hvar karlmennirnir eru að
steikja allstóran öskurapa. „Ég hélt
að þið matreidduð engin landdýr,"
segi ég. „Hefur enginn sagt þér,
Kukoi, að tími jauari-stríðsdans-
anna er að nálgast,“ segja þeir þá.
Javari-stríðsdansarnir eru aðal-há-
tíðahöld þurrkatímans, og eru hin-
ir viðburðaríku dagar gleði og
helgihalds. f þetta sinn stendur
mjög mikið til, því að höfðinginíi
hefur boðið Suyá-flokknum til að
vera viðstaddir hátíðahöldin. Flokk-
arnir hafa verið óvinir til skamms
tíma.
Aðeins eldri mennirnir fá að
snæða apasteikina, en sérhver karl-
maður og allir drengirnir hafa hver
sitt hlutverk í leiknum og þeir hafa
æft á hverjum degi vikum saman.
Drengirnir hafa búið til stóran
strámann á torginu. Karlmennirnir
ættflokksins skiptast í 3 hópa. í
einum þeirra eru allir unglingar
undir 15 ára aldri. Þeir hylja lík-
ama sinn hvítum leir, en mála síð-
an á hann svarta bletti eða mynd-
ir. Þeir hrópa hástöfum, hoppa eða
hlaupa um með mikið beygðum
hnjám, en sveifla bognum hand-
leggjum í ýmsar áttir. Þeir eiga
að tákna máva. Gömlu mennirnir
eru í næsta flokki. Þeir mála sig
marglitum einkennum ýmissa dýra
eða fugla, t.d. hauka, otra, apa,
beltisdýra o.fl. En aðalmenn javari-
dansanna eru fullorðnu karlmenn-
irnir, sem hafa áður sýnt hreysti
sína á ýmsan hátt. Þeir mála sig
með litamerkjum stærri dýra og
fugla eins og kongóörn, kondór, díla-
jagúar, fjallaljón (puma). Sér-
kennilegastir eru svörtu jagúararn-
ir, sterklegustu mennirnir málaðir
með hvítum leir og dregið ofan í
með viðarkolum eða svartri viðar-
ösku.
Nú hefst mikil árás á strámann-
inn á torginu. Karlmennirnir eru
í langri röð og eins og búnir til
orrustu. Fyrst geysast „mávarnir"
fram og reka löng javari-spjót 1
strámanninn, síðan koma otrarnir
og aðrir úr flokki gömlu mannanna.
Síðastir koma ernirnir og jagúararnir