Fróðskaparrit - 01.01.1989, Page 54

58
MÁLSLIGA SAMSVARIÐ í FÆRØSKE FOLKESAGN OG ÆVENTYR
Jákup fekk hann attur og sló hann deyðan
við birsuni 39
Heldur ikki er stórvegis gjørt burtur úr
dømum, har samsvarið ikki er sjónliga av-
gjørt, tó at lítil ella eingin ivi kann vera um
tað:
hann heldur tað vera loynikeypskip 133
(hvrf./hvnf.?)
FALLSAMSYAR
Umsagnarliður
Umsagnarliður til hvønnfalsávirki (akkusa-
tivobjekt) stendur rímiliga í hvønnfalli. Tí-
líkur málburður tykir heldur tíðari í FFÆ,
enn vera man í vanligum málburði nú, ið
kanska heldur verður nýtt onkur umskriv-
ing:
Summir skipsmenninir vildu hava hana
dripna alt firi eitt 553
Hon dró hann opnan ettir jørðini 52
Seint á sumri funnu neytakonur mannin
deyðan úti á Fløtun, blóðnaknan og báðar
iljaskógvarnar brendar undan honun 50
hann skal beina sær Karl attur so góðan,
sum hann hevur fingið hann 287
Prestur letur einar dir upp og sær tveir
menn, ógvuliga idlfrínutar og trølsligar á at
líta 56
hann biður teir vælsignaðar seta seg upp á
eitt sker 286
Risin biður hann vælsignaðan vera ikki at
drepa seg 237
Eisini sernøvn sum umsagnarliðir til
hvønnfalsávirki eftir „kalla“, „rópa“,
„nevna“ standa uttan undantak í hvønnfalli:
tí kadlaði huldan konu Kristoffers Stein-
setruna 175
Tú skalt kadla meg Snata 397
Tí rópaðu tey hana fjóskonuna 30
tey áttu ein son, sum tey rópaðu Gutta 343
Ein kona var, sum tey eyknevndu„kráku“
300
Og um enn umsagnarliðurin er tikin fram-
um í setninginum, stendur hann í hvønnfalli:
Undarliga hevur tú kadlað meg, og Und-
arligi skal eg eita 403
Heldur ikki til afturbent fornavn verður
fallið broytt:
drongurin hevði hildið seg so siðuligan
hinar báðar næturnar 297
Hann sigir seg ikki vera væl kunnugan við
vegin 411
Umsagnarliður til hvørjumfalsávirki
(dativobjekt) stendur í hvørjumfalli:
her møtti hann báðun brøðrunun so ógvu-
liga uppskríddun 296
Tvey dømi eru um umsagnarlið til stýring
(rektión). I øðrum førinum er fallsamsvar
við stýringina, í øðrum ikki:
So fer hann út at leita og rakar við hana
deyða í brunninun 228
Tá sá kongurin, at einki batti við hana, so
vitug sum hon var 355
Lýsingarorð (adjektiv) verður ofta heldur
nýtt enn hjáorð (adverb):
Bóndin vildi ógvuliga treyður (ikki:
treyðugt) lata sína bestu kúgv 310
Hann brast á høgur við ódnarveðri og
ógvuligun brimi 130
Prinsurin situr ovastur við borðið 550
ein so vænur og væl klæddur maður gong-
ur fremstur 254
annar inskti, at hann skuldi koma at vera
næstur bróður sínun 292