Fróðskaparrit - 01.01.1989, Side 59

MÁLSLIGA SAMSVARIÐ í FÆRØSKE FOLKESAGN OG ÆVENTYR
63
Men ofta er her einki fallsamsvar:
Avísingarliðurin greinandi fornavn:
Hann fer ettir tveimun kistun, sum hann
setur á gólvið: onnur so skínandi bjørt, onn-
ur kolsvørt og skitin 306
Avísingarliðurin sernøvn:
Eitt árið slepti hann fimm veðurlombun,
einun í kvørt pláss (Hóurskor, Eysturskor,
Kvannrókin stóra, Valstakkurin og Grøna-
skor) 154
Tróndur... átti tríggjar sinir: Eyðun,
Heinrikur (eyknevndur „Gorsi“) og Jógvan
153
Jákup átti tveir sinir: Jógvan, kadlaður
Jákups-Jógvan, og Gutti, síðan nevndur
Gutti í Bø 200
Skipandi ávísingarliður er her sínámill-
umfornavn (resiprokt pronomen):
Beinta, sorinskrivaradóttir úr Havn, var
gift við trimun prestun, kvørjun undan øðr-
un 166
Aðrenn teir fóru, gav pápin teimun
kvørjun sítt glas 358
Avmarkandi ávísingarliður:
Hann sær tríggjar menn koma norður ettir
kirkjugøtuni, ein av teimun prestklæddan og
gangandi undan 62
Eitt árið slepti hann fimm veðurlombun,
einun í kvørt pláss 154
Samnevni (synonym)
Seinni liður av samnevnum, lýsingin (di-
fino), kann standa í hvørfalli:
av so fínum tráð sum kongurvág (spinnil-
vevur) 406
Vágbingar sendu Tofta-Regin, Sunnbing-
ar Regin í Hørg („Sunnbiar-kleyvin“) 6
Her eiga vit helst eisini at seta burturúr-
løgudømið (ellipsuna):
Hann átti adla Blæingina (fjúrtan merkur)
og helvtina av vestara Lopra, sextan merkur
til saman og fjórðingurin av Sunnbiar bigd 6
(ikki 16 merkur og fjórðingin av bygdini!)
Tiltaluorð (vokativ) stendur, sum vera
man, í hvørfalli:
Gud signi teg, vinur mín! 13
Javnskipan (paratagme)
Gamalt hvørsfall (genitiv) hevur á summum
økjum í føroyskum skift til hvønnfall. Hetta
er eisini skilligt í FFÆ:
sonur Utistovubóndans 197
sonur Baltasar løgmann 197
Um fyrisetingarnar, sum á gomlum máli
stýrdu hvørsfalli, kann í stuttum (og ófull-
fíggjað) sigast, at stýringin framvegis stendur
í hvørsfalli, har ið hon er óbundin ella óávís
(indefinit), men hvønnfall verður nýtt, har
ið stýringin er bundin ella ávís (definit) ella
meir og minni samansett:
Javnskipað hvørsfall eru mong dømi um,
t.d.:
ímidlun Kolturs og Hests 163
ímidlun Danmarkar og Svøríkis 155
Gerðagarður varð sundurfestur ímidlun
Hanusar og Kristoffurs, sinir Guttorms 138
Men eftir tí, ið her er nevnt, finnast eisini
mong dømi, har hvørsfall og hvønnfall eru
javnskipað:
Drongur Snæbjarnar og fjóskonuna 33
ímidlun Sunnbiarhólms og landið 10
Ilt var ímidlun Kálvs og sonarkonuna
(konu Haralds) 6
ímidlun teirra og mannin 202