Fróðskaparrit - 01.01.1989, Síða 61

MÁLSLIGA SAMSVARIÐ í FÆRØSKE FOLKESAGN OG ÆVENTYR
65
Eina ferð var tað ein maður og ein kona
245, 356, 365, 402, 404
Annars er vanliga talsamsvar við rætta
grundliðin:
Eina ferð vóru tað eini fátæk kjún 334
Eina ferð vóru tað tveir menn, ið búðu
nær saman 419
Og ofta er eingin eykagrundliður:
Eina ferð vóru ein maður og ein kona 343
Eina ferð vóru eini fátæk kjún 358
Eina ferð vóru tveir risar 272
Umsøgnin „at vera“ hevur talsamsvar við
umsagnarlið heldur enn við ávísingarfor-
navn (demonstrativt pronomen) sum grund-
lið:
tvær gandakedlingar eru hetta 416
Eisini er talsamsvar við umsagnarliðin í hes-
um døminum:
fólkið, ið hann sendir við honun, eru
harrarnir, sum hava logið uppá hann 377
Einsæristal
Tað undrar ikki sørt, at einsæris eintalslutir
saman reglufast verða nevndir í fleirtali:
Eisini legði hesturin honun til ráds at taka
tungurnar úr høvdunun á risunun, um hann
møtti teimun og náddi at drepa teir 285
Bitar vóru tá í tíðini í kirkjunun; har løgdu
adlir hattarnar uppá og tóku niður av attur,
tá ið teir fóru at offra 142
Tá ið teir vóru komnir á land, fóru teir úr
húðunun 345
KYNSAMSVAR
Eins og við talsamsvari er kynsamsvar í
dømunum um fallsamsvar.
Kynsamsvar er eisini um afturbent for-
navn:
Hon leggur seg sjúka 363
011 hini eta seg mett og væl sett 340
Niðrandi verða fólk umtalað í hvørkikyni:
Kráka sigir, at her er eitt so ilsligt: tað kann
ikki fara firi kong 307
Ótíggið dugdi einki at greiða frá, tá ið tað
varð spurt, og noyddist at ganga við, kvat
tað hevði gjørt. So varð tað dømt og dripið
362
Skift verður millum málkyn (genus) og
lívkyn (seksus):
Eitt konufólk í Hamrabirgi, nevnt
„Sneppan“, livdi einsamalt ettir; men hon
var vorðin so vidl og stigg, at hon fekkst ikki
upp ímidlun fólk attur. 46
Eyknevnis kyn víkur fyri lívkyni:
Sunnbiarkleyvin fór øvigur um eina túgvu
6
Menn, ið hava skift ham, kunnu verða
umrøddir sambært lívkyni:
eina nátt... droymdi hon, at trødlið er deytt
av sorg um hana: hann liggur úttandur ettir
einun stokki niðri í garðinun 418
eslið og drongurin taka at tosa saman
báðir 394
Eisini sjótrøllakongurin verður umrøddur
í kallkyni, hóast bert nevndur trøll:
Hevði hann fingið tey, skuldi hann malið
tey so smátt sum mjøl, segði trødlið og vendi
attur 549
- og huldukonan:
Tað gamla tveitir seg firi didnar og roynir
at forða teimun útgonguna; men prestur
sipar til hennara við fótinun 56