Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Síða 2

9*8)5 3
Járnbraiitir á íslaudi.
Eftir Jón Þorláksson.
I.
Hvað ætlar þjóðin sjer?
Ein af fyrstu spurningunum, sem
fyrir manni verða þegar ræðir tim
járnbrautarmálið, er þessi:
Er nokkurt vit í því a'S
ætla sjer að leggja járn-
b r a u t i r u m í s 1 a n d ?
Eins og vant er aS vera, verður
þeim greiðast um svörin, sem hugsa
grynst og vita minst. Þeir eru ekki
lengi í efa. Þeir svara hiklaust nei.
Þeir bera það fyrir sig, að þetta
land sje svo miklu strjálbygðara og
fátækara og fámennara en önnur
lónd, að ókleift sje að leggja um
það járnbrautir. Þetta segir hver
öðrum, og af því að nógu nlargir
segja það, þá trúa flestallir. En ein-
stöku menn, sem þykjast vera meiri
spekingar en fólk flest, bæta við:
Og svo eiga þær alls eklci
v i ð h j e r, jafnvel þótt kleift væri
að gera þær.
Þessi spurning hefur auðvitað orð-
ið fyrir mjer líka. Jeg hef reynt að
gera mjer grein fyrir svarinu, og ætla
að reyna að gera öðrum skiljanlega
þá niðurstöðu, sem jeg hef kom-
ist að. En jeg verð fyrirfram að
biðja afsökunar á því, að hvorki verð-
ur svarið, nje ástæður mínar fyrir
því, eins stutt og laggott eins og
svörin hjá fjöldanum.
Er nokkurt vit í því að
ætla sjer að leggja járn-
b r a u t i r u m í s 1 a n d ?
1 raun og veru er þessi spurning
svo ó s a n n g j ö r n, að það er hart
að þurfa aö svara henni. 1 öllum
menningarlöndum — undantekning-
arlaust — hafa menn í sífellu verið
að leggja járnbrautir síðustu áratug-
ina (í 70—80 ár). Alstaðar er þetta
talin stærsta nauðsynin í innanlands-
málum, og um leið öflugasta lyfti-
stöngin fyrir atvinnuvegina. Þess
vegna lægi nær að spyrja:
Er nokkurt vit í því að
1 e g g j a ekki j á r n b ra u t i r u m
í s 1 a n d ?
Þannig æ 11 i spurningin að vera.
Þá væri hún sanngjörn. Svarskyldan
og sönnunarskyldan á að hvíla á
þeim, sem halda því fram, að ísland
sje einstök og sjerstæð undantekning
frá reglu, sem annars gildi undan-