Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Side 42

4i
en komin er brautin austur á SuSur-
láglendiö, og þetta sjópláss þar með
komiö i samband viö góöar landbún-
aðarsveitir. Þess vegna tel jeg aö of
smátt væri byrjaö, ef'gerð væri braut
milli Hafnarfjarðar og Rvíkur án
þess að halda þá tafarlaust áfram
lagningunni austur yfir fjall.
Hvaða gagn er þá að þessari byrj-
un fy-rir framkvæmd járnbrautar-
lagninga um landið í heild sinni?
Fyrst náttúrlega þaö, aö þessir 135
kílómetrarnir eru frá. Reynsla fengin
um lagningarkostnað og rekstur, sem
er þeim mun mikilsveröari, sem stærri
verkefnin eru eftir óunnin. Reynsla,
fæst einnig um áhrif brautanna á at-
vinnuvegina. Reynsla um beinar tekj-
ur þessarar brautar, sem gefur mik-
ilsverðar bendingar um það, hvaða
tekjum megi búast við af öðrum
brautum,og þá hvaö fljótt sje tiltæki-
legt aö hrinda í framkvæmd þvi, sem
eftir er að leggja. Og ef vonirnar um
þessa braut rætast eftir því sem útlit
er fyrir, þá kemur brátt fram fjár-
hagslegur ljettir, sem greiðir fyrir á-
framhaldinu. Vonirnar eru þær, að
framlag landsjóðs til vaxta og afborg-
ana, sem í fyrstu yröi um 200 til 240
þús. kr. á ári, færi smámsaman mink-
andi, af því aö tekjur af brautinni
sjálfri slagi ár frá ári meira upp í
þann kostnað. Þann hluta af ár-
greiðslunum, sem landsjóði sparast,
er hægt að leggja fyrir eða nota á
annan hátt til undirbúnings eða fram-
kvæmda á framþaldi brautanna, án
]æss að landsjóði sje iþyngt meira en
i fyrstunni. Hugsum oss t. d. að eftir
15 ár geti Austurbrautin borið sjálf
allar rentur og afborganir af stofn-
veröi sínu. Þá er öll árgreiðsluupp-
hæðin úr landsjóði handbær til ann-
ara brauta. Og þá verður líka ein-
hverntíma, segjum t. d. eftir 30 ár,
lokið við að greiöa lán þaö, sem upp-
haflega var tekið til Austurbrautar-
innar. Eftir það má þá ennfremur
nota tekjuafgang hennar, sem vænt-
anlega yrði þá ekki minni en ár-
greiðslan, til þess að standast kostn-
að við aðrar brautir, og þá er þaö
oröið auðvelt, sem nú sýnist óárenni-
lcgt, aö koma upp Akureyrarbraut-
inni. Þarf ekki að bíða svo lengi, ef
reynsla fyrstu áranna sýnir ótvíræð-
lega aö þannig muni Austurbrautinni
farnast.
Hjer er gert ráð fyrir því, sem
mestar líkur benda til að m u n i
v er ð a, og þá sannast enn málshátt-
urinn, að hálfnað er verk þá hafið er.
Góð byrjun leggur upp í hendurnar
á mönnum tækin til þess að ljúka
við verkið. En sjálfsagt er að gera
ráð fyrir þvi, aö hiö ólíklega g e t i
komið fyrir, að lakar g e t i farnast
með Austurbrautina en svo, að hún
verði fjárhagslega einfær áður en
lokið er að greiða stofnkostnað henn-
ar. Þá er byrjunin samt skynsamleg,
af því aö ekki er ráðist i neitt, sem
landsjóði er ofurefli. Þaö fer þá al-
drei ver en svo, að bíöa verður með
áframhaldið uns lokið er við að
borga Austurbrautina.
X.
Niðurlag.
Spurningin, sem jeg setti fram í
upphafi málsins, var þessi:
E r n o k k u r t v i t í þ v í a ð
ætla sjer að leggja járn-
brautir um ísland?