Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Side 43

42
Jeg hef nú gert grein fyrir þeim
meginatriðum, sem ráða míiju svari,
og niöurstaSa mín er þessi:
ÞaS erekkertvit í öSru
en aS ætla sjer þetta.
ÞaS er ekkert vit í því, aS ætla sjer
aS láta landiS okkar verSa aS eilífu
aftur úr öSrum löndum. ÞaS er ekk-
ert vit í þvi aS ætla sjer aS rækta
landiS, án þess aS leggja því til jafn-
fullkomin samgöngutæki eins og önn-
ur lönd hafa, sem eru ræktuS eSa í
ræktun. ÞaS er yfir höfuS ekkert vit
í því aS setja framtiSartakmark sitt
á neinu sviSi n e S a n v i S meSallag
þaS, sem menningarþjóSir heimsins
eiga nú sem stendur viS aS búa. Ekk-
ert vit í því, aS ætla hinum starfandi
lýS þessa lands um alla framtíS aS
reka atvinnu sína undir erfiSari skil-
yrSum, meS ófullkomnari tækjum,
heldur en starfslýS annara þjóSa, aS
því er snertir þau skilyrSi eSa tælci,
sem mennirnir geta ráSiS viS.
Þetta svar þykir máske nokkuS
djarft, þegar þess er gætt, aS um
máliS hefur hingaS til veriS mikill
ágreiningur milli landsmanna. En
mjer er ómögulegt aS komast aS ann-
ari niSurstöSu. ÁstæSur mínar hef
jeg fært hjer aS framan, en jeg hef
líka reynt af fremsta megni aS grafa
upp þær ástæSur, sem færa mætti
á móti. Jeg hef heyrt ýmislegt haft
á móti hugmyndinni um járnbrautar-
lagningar hjer, en alt hefur þaS veriS
mjög svo óskynsamlegt, nema ein á-
stæSa, sem væri gild, ef hún væri
sönn. Opinberlega hefur hún ekki ver-
íS sett fram svo jeg viti, aS minsta
kosti ekki i sambandi viS þetta mál,
en þó hef jeg orSiS var viS hana, og
ef til vill liggur hún aS einhverju
leyti á bak viS sumt af þeim miSur
viturlegu mótbárum, sem sjest hafa
gegn járnbrautarlagningum hjer, þó
hennar hafi ekki veriS getiS. ÁstæSa
þessi er sú, aS fandiS sje svo kalt, ó-
frjótt og kostasnautt frá náttúrunnar
hendi, aS íbúar þess megi ekki vænta
þess aS fá jafngóS lífskjör og íbúar
annara landa. LandiS of vont handa
siSuSum mönnum, sagSi einn, og
bætti raunar viS : Og þó of gott handa
skrælingjum. Þessí ástæSa er raunar
gamall kunningi frá þeim árum, er
„agentarnir" höfSu hæst um sig hjer.
Ef þetta væri nú satt, ef landiS
væri miklu ver úr garSi gert af nátt-
úrunnar hálfu en önnur lönd, sem
siSaSar þjóSir byggja, þá væri þar ef
til vill skynsamleg ástæSa móti járn-
brautarlagningum. Ekki svo aS skilja
aS þ ö r f i n fyrir þær væri þá minni.
Þvert á móti. Ef náttúran býSur
landsmönnum harSari kosti en íbúum
annara landa, þá þyrfti fremur aS
reyna aS bæta þaS upp meS því aS hafa
hin skilyrSin í sem bestu lagi, sem
mennirnir ráSa viS. En svo vont gæti
landiS veriS, aS ekki væri leggjandi
upp aS bæta úr ókostum þess. Og
frá sjónarmiSi þeirra manna —
ef nokkrir eru — sem álíta aS land-
iS s j e s v o vont, er ekki vit í
því, aS ætla sjer- aS leggja hjer járn-
brautir. Frá sjónarmiSi þeirra getur
ekki veriS skynsamlegt fyrir íbúa
landsins aS gera neitt annaS, en aS
fara sem fyrst burtu úr því og til
annara betri landa. Þessi ástæSa gæti
sem sagt veriS skynsamleg, ef hún
væri sönn. En þaS er hún ekki. Ókosti
hefur þetta land ýmsa, en þá líka
kosti, og suma fágæta, sem vega ríf-
lega þar á móti. Og fyrir jarSrækt-