Skírnir - 01.01.1881, Síða 3

AUSTRÆNA MÁLIÐ.
3
ekki skáka? frá ráðum þar eystra, eSa a5 neitt hinna sigldi sjei
á veðnr og tæki þar hlut úr býtum, er aSrir yrSu afskipta gerðir.
{>ess vegna hefir tilhlutun stárveldanna þar eystra opt mátt líkja
vi8 skinndrátt, þar sem hver bjelt i sinn skekkil — en öndverSast
hafa Rússar togazt á við hina alla. í þessum atgangi hefir líka
drjúgum af slitnaS, þar sem Grikkland, Rúmenía, Serbía, Mon-
tenegró og a8 nokkru leyti Bolgaraland eru komin undan valdi
soldáns og eru nú frjáls ríki; og fæstum kemur til hugar, a8
Bosnía og Herzegovína verSi framar hans lýSskyldulönd. Tyrkir
trúa á ákvæ8i forlaganna og geta vitna8 til ens fornkveSna:
<iUr8ar or8i kveSur engi ma8ur«. Yi8 hitt kanuast Tyrkir aidri,
a8 ailt er áþjánarvaldi þeirra og óstjórn ab kenna. þeir voru
ill aSskotadýr frá upphafi, er þeir komu handan yfir Stólpasund
inn í Evrópu, líkari vörgum enn mönnum, enda hefir þa8 eitt
or8i8 af þeim sögulegt a8 segja, er gerzt hefir á bló8völlum
þeirra. En slíkan söguferil er víSar a8 rekja enn skyldi. Á
dögum Palmerstons sáluga var því opt á lopti haldiB (í enskum
blöSum), hver stakkaskipti Tyrkir liefSu teki8, og hvernig allt
væri í stjórn þeirra á framfarayegi. En þá höf8u Englendingar
og Frakkar bjargaS máli þeirra og lagt ærna miki8 í sölurnar,
og Tyrkir bjetu þá öllu fögru og því me3, a8 engi munur skyldi
gerSur á kristnum mönnum og Mahómetsjátendum. Síbar var3
öllum kunnugt, hvernig þetta var efnt, og a3 fylkjastjórar Tyrkja
og a8rir embættismenn voru sömu mergsugur alstaSar sem fyr
haf8ive ri8, og fjársóun Soldáns og munabarkröfurnar í Mikla-
gar3i gengu æ lengra yfir hóf fram. 1861 og 1862 hóf frakkn
maSur Saint-Marc-Girardin máls á (í Rewue des deux Mondes)
ánau8arstjórn Tyrkja og volæ3i kristinna manna í löndum soldáns
en minntist um lei3 á þa3 hól um Tyrkja, sem sta3i8 haf8i f
enskum blöSum, e8a komiS fram í ræSum Palmerstons. þeim
var þar lagt þa8 til lofs, a3 þeir hefSu öruggan her og væru
óbilugir a3 verja sig, e3a væru svo meginggjör3um gyrtir, a3 þa3
væri sízt sannmæli, er Nikolás keis. hef3i talaS um «Manninn
sjúka e3a dau8vona í Miklagar8i». Saint-Marc-Girardin líkti
Tyrkjaveldi vi3 ker Danaídætra, og komst svo a3 or3i,! a8 þa3
hefbi sízt vanta3 gjarbirnar, en hefSi til allra óhappa veri8
1*