Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1916, Page 43

íslensk fornkvæði
43
(lítinn) gjörðu þær ríkismannsins (lögmannsins} rétt (sbr.
mikill er bónda réttr), sá kann oft að falla, er fangið öðr-
um býðr — eru íslensk. »Kálfur og kið«, »bitill og þófi«,
»flúrfaldr« sömuleiðis, og fleira má nefna. Alíslensk eru
vísuorðin: þegar að sól á fjöllum rauð (skein), riðu þau
holt og riðu þau hraun, viðkvæði sem hið fagra og
ynnilega:
Fagrt syngur svanurinn
um sumarlanga tíð,
þá mun lyst að leika sér
mín liljan fríð.
Fagrt syngur svanurinn.
»Vildene bjorne* í frumkvæðinu er breytt í »hvítabirnir«
í ísl. kvæðinu.
Alt þetta sýnir, að um orðrjettar þýðíngar er ekki
að ræða, heldur lausar þýðíngar, er íslenskur hugsunar-
háttur og líf hefur sett sitt mark á. Pví er enn fyllri á-
stæða til fyrir Íslendínga, að leggja rækt við þessi »forn-
kvæði«.
Skáldskaparmálið gamla kemur lítið fram í þessum
kvæðum; stöku heiti sem öðlingr, ýtar, sprund, óðr,
róma, geimi, víðir, — stöku kenníngar sem menja lundr,
bauga Rist, lindin þorna, menskorð og örfáar til hittast
á stángli; þar að auki er sumt eða flest af þessu alls
ekki upphaflegt, heldur seinna sett inn í sum (ýngri)
handritin, eða þá að það finst í hinum ýngri kvæðunum;
öll eru þau ekki jafngömul.
Pað mætti furðu gegna, ef þessi útlendu kvæði hefðu
ekki getið af sjer innlend kvæði, þ. e. kvæði, frumort á
íslandi og með íslensku efni. Pað hafa þau líka gert,
þótt vjer kunnum nú ekki nema fá að nefna.
Hið helsta þeirra er Gunnarskvæði, um Gunnar
á Fllíðarenda, það atriðið, er Hallgerður svaraði hon-
um um ostinn, og það annað, úr síðasta bardag-