Tíðindi frá nefndarfundum íslenzkra embættismanna í Reykjavík - 01.01.1839, Blaðsíða 104

104 105
þott. þa& ekki óuiaks vei&t, a& höf&a mál um þau, þareÖ þeir uríu sjálfir a& bera þá mæ&u 0<r kostnaf), sem rís af málaferlum. Oss ber einnig annaB til a& letja þess, a& setja prestuin þeim, sem veitt er gjafsókn, ekki nema stökusinn.un n.álsfersluinenn á alþjóblegan kostnafc, þv{ eigi þa& ekki ab b'ta út einsog einber naoargjóf, getur preturinn ekki feingiö neinn malsfærslumann á alþjó&legan kostnab, nen.a elli e&a ve.kindi bægi bonum frá ab .„æta sjálfur á þinginu, og le.&ir af því, a& prestum ver&a sjaldan sem aldrei settir ...álsfærsb.nienn á alþió&- egan kostna&, og af því lei&ir aptur, afc prestar þvinær alltífc hafa a&eins völ á, anna&bvört a& mæta sjálfir efca þá a& launa málsfærslnmönnum ur sjo&i sjalfra s.n, og var þa& einku.n þetta, er ° i því, a& eg, amtma&ur Tbórarensen, spur&i mig fyrir hjá kanselbinn ..... þetta efni, þótt e£r þekkti kanse!líbrefi& f.á 14da Apr.l 1832. þab mætti einnig vir&ast, a& f.á rétivísinnar Imlfu yr&i m.k.fc mælt ámóti því, a& prestar kostu&u sjalfir malsfærslu.nenn s.'na, þareb þa& er grund- vallarregla í öllum nýrri lögum, a& hluta&eigendur aö fa l,au niáI. sem þeir eru skyldir a& hdfta, fær& og dæmd þeim a& kostna&arlausu, og þess. grundvallarregla er beinlínis bygíf& á þe.rri setn.ngu, a& almenníngur eigi a& bera kostnafc þann, sem flytur «f Iná|UII1 ])einij sem me.ra eru . al.nennar þarfir, enn þess manns, sent v.erbur a& höf&a þau, einsog menn aln.ennt ver&a sjálfir a& fran.fylgja n.álum þei.n, sem einúngis snerta hag sjálfra þeirra. Ennfremur má varla heita svo, afc gjafsókn se meir enn að hálfu leiti veitt, ef málsfæisluina&ur er ekkt settur á alþjófclegan kostnafc, því h»«n málsfærslu- mannsins eru jafnan lángtu.n stærri enn kostna&ur sá, sem lei&ir af allri hinni málsins me&fer& fyr.r rettinum. Næstum því hi& sama er a& segja um þafc, þegar presturinn kýs sjálfur a& færa ina . , til þess afc hlífa sér vifc kostna&i, því fer&alog getur hann samt ekki umtlúib, þegar prestsetn sjálft — sem sjaldnast er - er ekki hinn retti þ.ng- sta&ur e&a varnarþíng mals.ns, og ekki þar *l el a vitnie&a gjöra áreifc á annara lönd. þess. fer&alog hlióta a& olla kostna&i, og þó þau yr&u nn.flu.n, baka þínghöldin á prestsetrinu honu... æt.fc kostna , auk þeirra óþæginda og tímatafar, sem a þe>m le,b Ennþá er eitt, sem oss ber til, a& álíta málsfærslu presta sí&ur enn ekki akjosann, og þa& er þafc, afc orfcakapp miUi P«ests.ns og þess er hann á í höggi vifc, ver&ur næstum þv. mt.fc óumflýanlegt; og þó afc allt fari frnm sem som - samlegast, verfcur þafc samt jafnan oþæg. eg . prestinn sökum en.bættis-stö&u hans, en þega. sá, se... hann á n.álstafc vifc, er vel gafa&ur og hnífilyrfctur bóndi, og prestinn, þo hann a