Andvari - 01.03.1969, Blaðsíða 103

ANDVARI
ÍSLENZK ORÐABÓKARSTÖRF Á 19. ÖLD
101
fornrit til eigin nota og virðist þá og hafa byrjað að skrifa upp orðatíning úr
Snorra-Eddu. Árið 1818 kom út útgáfa Rasks á báðum Eddum og hefur Svein-
björn eignazt þær. í fyrsta bréfinu sem Sveinbjöm skrifar Rask eftir að hann
kom heim úr Austurlandaför sinni 1823 segir Sveinbjöm m. a.: „Meðan eg var
hér í einlífinu [þ. e. áður en hann kvæntist 1822] hafði eg mér til skemmtunar
á sumrin Eddu sem þér höfðuð látið prenta í Stokkhólmi, og fór eg þá að reyna
til að leggja út vísurnar í Snorra-Eddu, og vildi það ekki ganga greitt. Þó eg nú
ekki skildi margt, liðkaðist eg þó smásaman, so eg fór að búa mér til dálitla orð-
hók yfir vísurnar úr Snorra-Eddu og sumum prentuðum sögum“.° Sveinbjörn
kvartar enn fremur yfir því í þessu bréfi og öðrum að margar sögur séu illa út-
gefnar eða óprentaðar og getur þess að hann hafi beðið íslenzkan stúdent í Höfn
að skrifa upp fyrir sig vísur úr nokkmm sögum eftir handritum í Árnasafni. Því
má skjóta hér inn að margir Hafnar-íslendingar áttu eftir að leggja honum lið í
þessu efni, m. a. Jón Sigurðsson, sem varð honum drýgstur eftir að hann kom
til Hafnar.
Það þurfti nú minna til að vekja áhuga Rasks en þessa hugmynd um orða-
bók um forníslenzkt skáldamál, enda er ljóst af bréfum Sveinbjarnar að Rask
hefur hvatt hann til að halda þessu verki áfram. í bréfinu frá 1825, sem vitnað
var í hér á undan, segir Sveinbjörn: „Sannarlega væri þörf á skáldlegri orðabók,
fyrst þessháttar safn ekki er á prjónum nema hjá yður; nokkuð hef eg líka tínt
saman, en það er ennþá í bitum hjá mér og margt hálfkarrað; séð hefi eg afskrift
af yðar safni hjá Skeving, en það var so illa skrifað og mglingslega, að mér þætti
vænt að mega lána hjá yður það sem þér hafið skrifað.”6 7 Síðan kvartar Svein-
hjörn enn yfir skorti á útgáfum, og telur erfitt að semja skáldamálsorðabók meðan
margar sögur séu óútgefnar. Rask sendi Sveinbimi þegar í stað orðasöfn sem
hann hafði tekið saman úr Snorra-Eddu og Heimskringlu, en Sveinbjörn segii
síðar að hann hafi ekkert gagn hsft af orðasafninu úr Snorra-Eddu; þar hafa söfn
hans sjálfs verið orðin betri. Hinsvegar segist hann hafa haft gagn af orðasafn-
inu úr Heimskringlu, enda mun hann ekki hafa verið farinn að snerta á þeim
texta þegar hér var komið sögu.
En nú kom annað til, sem tafði Sveinbjörn frá orðabókarstörfum um langt
skeið. Það var starf hans við útgáfuna á Fornmannasögum, sem Norræna forn-
ritafélagið hófst handa um strax frá stofnun þess 1825. Sveinbjörn var einn af
6) ÍB 94, 4to, prentað í Breve fra og til Rasmus Rask, udg. ved Louis Hjelmslev, II (Kbh.
1941), 74. — Um orðabókarstörf Sveinbjarnar hefur dr. Finnbogi Guðmundsson ritað ýtarlegar
i ritgerðinni „Sveinbjöm Egilsson og Carl Christian Rafn“ í Landshókasafn íslands. Arhók 1967
(Rvík, 1968), einkum bls. 99—100, 104—109, og vísast til þess hér.
7) ÍB 94, 4to.