Andvari - 01.01.1985, Blaðsíða 16

14
SIGURÐUR STF.INPÓRSSON
ANDVARI
Sumarið 1933 var Sigurður við jöklarannsóknir í Lapplandi, en öll
sumur síðan fram að stríði var hann á Islandi við jarðfræði- ogjökla-
rannsóknir. Fil. kand.-prófí lauk hann við Stokkhólmsháskóla 1938, í
jarð- og landafræði með bergfræði og grasafræði sem aukagreinar, og
fil. lic.-prófi árið eftir. Prófritgerðir hans Qölluðu um skrið og af-
rennsli Hoffellsjökuls og unt jökulstííluð vötn á íslandi. Voru þær
ávöxtur starfa hans með sænsk-íslenzka Vatnajökulsleiðangrinum, sem
þeir Jón Eyþórsson og Hans Ahlmann stýrðu, svo sem síðar verður lýst.
V
Áhugi Sigurðar tók snemma þá stefnu sem hann átti eftir að fylgja í
ævistarfi sínu. Hann hafði komið heim vorið 1934 til að kanna um-
merki Skeiðarárhlaups og Grímsvatnagoss í marz og apríl það ár, og
vaknaði þar með áhugi hans á Vatnajökli og eldfjöllum þeim, sem und-
ir honum dyljast. I byrjun júní var hann svo staddur á Akureyri þegar
Dalvíkurskjálftinn kont, og varð Sigurður fljótur til að fara á staðinn og
kynna sér ummerki hans. Varði hann miklu af sumrinu til að rannsaka
jarðskjálftann, ferðaðist fyrst um útsveitir Eyjaíjarðar og síðar um
sumarið um allt Norðurland. Einnig útbjó hann í snatri spurningalista
sem sendir voru út um land með blöðum og útvarpi. Áð vísu urðu
undirtektir dræmari en hann hafði vonazt til, vegna þess að þjóðin var
önnum kafin við að draga fram lífið um hábjargræðistímann og hafði
um annað en jarðskjálfta í fjarlægum byggðarlögum að hugsa, en þó
gat hann á grundvelli þeirra upplýsinga teiknað kort er sýndi styrk
skjálftans um allt land. Um niðurstöður þessara rannsókna ritaði hann
grein í Geografiska Annaler 1937, „Das Dalvik—Beben in Nordisland 2
Juni 1934“, og varð það fyrsta vísindaritgerð hans. Jafnframt var þessi
rannsókn Sigurðar, sem þá var 22ja ára, hin fyrsta sinnar tegundar hér
á landi. Ekkert opinbert kerfi var í landinu til að safna upplýsingum
eða bregðast við náttúruhamförum sem þessum, og segist Sigurður í
greininni vonast til þess að hún geti orðið til að opna augu yfirvalda
fyrir nauðsyn slíks. Löngu seinna átti hann sæti í „jarðskjálftanefnd“
ásamt Eysteini Tryggvasyni jarðeðlisfræðingi og Sigurði Thoroddsen
verkfræðingi, og skilaði hún áliti árið 1958 um jarðskjálftahættu á ís-
landi. Þar er landinu skipt í jarðskjálftasvæði, svipað því sent Sigurður
hafói gert 1937, og skyldi hafa skjálftahættu hvers svæðis í huga við
hönnun mannvirkja o. fl.
Sama sumar, 1934, fór Sigurður að huga að mýrunum, og varð það
upphaf að gjóskulagarannsóknum þeim, sem framar öðru munu halda