Andvari - 01.01.1985, Page 157

andvari
„EITT SPOR Á VATNI NÆGÐI MF.R'*
155
í skáldskap Þorsteins f'rá Hamri gerast engar stökkbreytingar. Ljóðstíll
hans hefur raunar orðið knappari, sparlegri með árunum, eins og síðustu
bækurnar bera vott um. Myndmálið hnitmiðaðra, en segja má að safi máls-
ins hafi nokkuð goldið f'yrir það. I Nýjum Ijóðum sem út komu í vor bregst
Þorsteini ekki hið persónulega vald á máli og kunnátta í að beita skír-
skotunum til.gamalla bókmennta. Þetta er löngu kunnugt af bókum Þor-
steins og nú gefst góður kostur á að meta skáldskap hans í heild sinni þar
sem Iðunn gaf í fyrra út Ljóðasafn hans, allar átta bækur skáldsins á undan
þessari.
Ef það er ekki marklaus frasi sem uppi er hafður á tyllidögum, að íslensk
þjóðmenning vaxi af rót fornra mennta, er Þorsteinn frá Hamri eitt besta
dæmi þess hversu þær bera blóma í samtímanum. Því eru ljóð hans jafnan
hugarstyrking á síðustu og verstu tímum menningarupplausnar.
Hvaða erindi skyldu skáld eiga inn í þennan vitlausa og myndbanda-
vædda heim okkar? Sú spurning hlýtur að vera hverju ærlegu skáldi mikið
umhugsunaref’ni. í Nýjum Ijóðum bregður Þorsteinn upp minnilegri mynd
af þessu. Ljóðið heitir aðeins Skáld:
Þú stiklar með varúð yfir ísabrot hugans
°g ótryggar vakir, nístur til hjartarótar;
pú ert á leiðinni, veizt að veizlan er hafin.
Þér var ekki boðið, en staðráðinn ertu samt
að skyggna eitthvað af aldarsvipnum sem mótar
ásjónur gestanna meðan þeir snæða dægrin
og skola þeim niður með stríðsöli drukknu af stút.
Þú stendur við dyrnar þegar þeir tyðjast út.
Þannig er skáldið, boðflenna í veisluglaumi samtíðarinnar. En það stend-
ur eftir þegar gestirnir eru farnir og ber vitni um svipmót aldarinnar.
Ný Ijóð bera ekki eins dapran og þunglyndislegan svip og Spjótalög á spegil,
næstsíðasta bók Þorsteins. Hér er jaf'nvægi kornið á og sjálfsháðið, hin hæg-
lætislega íronía, reynist skáldinu drjúgt til að tempra bölsýnina. Minningar
úr æskunni sækja á. í ljóðinu Yfirlit segir frá því er „þú sest við að yrkja/ og
þú verður lítill drengur“. í þessu ljóði má glöggt sjá hið tvívíða sjónarhorn,
ef svo má kalla, eða tragíska háð sem einkennir ljóð Þorsteins. Mér virðist
meiri tilfínning f'yrir tímanunt en hjá öðrum skáldum eiukenna ljóð Þor-
steins, og hann yrkir af innsæi um fyrri tíðar skáld. Ég staldraði við ljóðið