Andvari - 01.01.1985, Blaðsíða 10

8
SIGURÐUR STF.INPÓRSSON
ANDVARI
þvert. Hvar skyldi hinn parturinn vera? Síðan samdi Sigurður við
bónda um að hann mætti f'ara með Fjalarstúfinn á Pjóðminja-
safnið og það gerði hann. Og viti menn, þar var hinn stúfurinn og
hafði verið það síðastliðin 66 ár. Féll nú sagarfarið saman og kom
í ljós að sagað hafði verið þvert yfir mannsmynd á hestbaki og
reyndist maður sá vera heilagur Georg að keyra lensu sína í drek-
ann ógurlega. Fjölina má sjá í fornaldardeild Þjóðminjasafnsins.
Er hún meðal merkilegustu útskurðarminja frá miðöldum og
Sankti Georg heill heilsu.
Annað dæmi: Snemma sumars 1945 sagði Sigurður Þórarins-
son mér að hann hefði verið uppi á Hrunamannaafrétti að skoða
eldfjallaöskulög (hvað annað?) og meðal annars komið við á Þór-
arinsstöðum þar sem væru góðar rústir af fornaldarbæ líkt og í
Stöng. Hann sagðist hafa grafið niður með skálavegg innanverð-
um til þess að kanna dýpt ofan á gólfið og sjá hvernig vikurinn
eða askan væri í sárið. Á holubotninum var lögulegur steinn fast
við vegginn, og á honum trónaði ljómandi snotur ljósakola, út-
höggvin úr steini. „Tóftin hlýtur að vera barmafull af merkileg-
um forngripum,“ sagði Sigurður, „úr því að svona góður hlutur
finnst í þessari einu þröngu holu. Þú verður að fara og grafa
þetta upp.“ Mér fannst Sigurður hafa lög að mæla, fékk samþykki
hjá yfirboðara mínum, Matthíasi Þórðarsyni, og fór með nokkr-
um liðsmönnum upp á Hrunamannaafrétt og þar grófum við
upp allan bæinn. Hann var ágætur, merkilegur miðaldabær. En
forngripir voru þar alls engir sem undir því nafni stæðu, nema
kolan hans Sigurðar. Þarna hafði hann með smáreku sinni ramb-
að beinleiðis ofan á eina nýtilega hlutinn sem til var í þessum
stóra bæ. Hver skyldi hafa vísað honum á að grafa einmitt þarna?
Enn eitt dæmi: Haustið 1970 var Sigurður Þórarinsson ásamt
Einari á Skammadalshétl að kanna afstöðu milli mannvistarlaga
og gjóskulaga rétt hjá bæjarrústunum þar sem fyrrum var bærinn
Fell í Mýrdal og áin Klifandi brýtur nú bakka og hefur lengi gert.
Sem nú Sigurður er að snurfusa sárið í árbakkanum til þess að
greina gjóskulagið og umhverfi þess sér hann glytta á fíngerðan
odd úr eirblendingi, dregur þetta síðan með varúð út úr stálinu
og sér að þetta er forláta nál með oddi og auga og öllu þar á milli. \
Svo rækilega var nálin fyrir neðan gjóskulagið, að bersýnilegt var
að þarna hafði einhver týnt henni áður en það eldgos varð sem
gjóskuna lét eftir sig. Eldgosið hafði með öðrum orðum átt sér
stað eftir að land byggðist. Nálin góða átti sinn þátt í að staðfesta

1