Andvari - 01.01.1985, Qupperneq 41

ANDVARI
SIGURÐUR ÞÓRARINSSON
39
texta, og las stundum sjálfur, við flestar myndir Ósvalds Knudsen um
jarðfræðileg efni. Þá varð Sigurður snemma snjall ljósmyndari og
meistari þess að flytja fyrirlestra nreð hjálp korta og litskyggna, enda
eftirsóttur fyrirlesari bæði heima og erlendis. Urðu vísindaleg erindi
hans erlendis yfir tvö hundruð að tölu, og hélt hann fyrirlestra við um
80 háskóla og vísindastofnanir í öllum heimsálfum öðrum en Suður-
skautslandinu.
XVI
Sumarið 1948 kom hingað leiðangur 15 sænskra landfræðinga frá
Stokkhólmi og Uppsölum undir forystu Hans Ahlmann og ferðuðust
þeir um Suðurland undir leiðsögn Sigurðar. Eftir þann stutta leiðang-
ur skrifaði hann grein í Geografiska Annaler (1949) um notkun gjósku-
laga við aldursgreiningu á sviði jöklafræði og eldfjallafræði, þar sem
lýst er könnun á aldri jökulurða við Hagafellsjökul eystri, aldri Geysis í
Haukadal og Helgafellshrauns í Vestmannaeyjum. Var það jafnan ein-
kenni Sigurðar að vera fljótur að „koma hlutum frá sér“, en jafnframt
sást nú ljóslega hve fljótleg og áhrifamikil öskulagaaðferðin er við
aldursgreiningu ýrniss konar fyrirbæra.
Þessi ferð Svíanna með Sigurði varð þeim afar minnisstæð — mörgum
þeirra fannst þeir nánast vera komnir í landkönnun að nítjándu aldar
sið, að takast á við villta náttúru ókunnra landa, líkt og Sven Hedin og
Nordenskiöld forðurn. Við Hagavatn stukku sumir yfir Farið, þeir
gengu á Heklu, sem enn rauk úr eftir hið nýafstaðna gos, sáu Geysi
gjósa, og príluðu í sprungum Sólheimajökuls. Auk þess þótti þeim mik-
ið til vísinda Sigurðar koma, er hann rakti fyrir þeim sögu öskulaga í
mýrum og aldursgreindi jökulurðir á staðnum. Heimsókn þessi varð
upphaf að árlegum ferðum norrænna jarð- og landfræðinga til íslands,
sem hófust 1964. Var Sigurður aðalleiðsögumaður í þeim öllum til
dánardægurs, en hafði að auki til skiptis kvarterjarðfræðing eða berg-
fræðing sér til fulltingis. Ennfremur má líta svo á, að sú norræna sam-
vinna um jarðfræði, sem hófst með ferð Svíanna 1948, hafi verið upp-
haf Norrænu eldfjallastöðvarinnar sem Sigurður beitti sér fyrir ásamt
fleirum kringum 1970.
Arið 1950 var Hans Ahlmann gerður ambassador Svía í Osló, og
losnaði þá prófessorsstaða hans í Stokkhólmi. Var Sigurði boðin
staðan. Tók hann því boði, fékk leyfi frá Náttúrugripasafninu og var í
Stokkhólmi í hálft annað ár með fjölskyldu sína. Jafnframt kennslu í
landafræði var Sigurður forstöðumaður landfræðideildar háskólans og