Andvari - 01.01.1985, Blaðsíða 77

ANDVARI
GUÐMUNDUR G. HAGALÍN
75
gaumur gefinn. Eins langt aí'tur og ég man, hefur verið þjarkað um úthlut-
un listamannalauna frá því sjónarmiði, að listgildi verði metið í peninga-
upphæðum: „Af hverju fær þessi eins mikið og hinn?“ o. s. frv.
í röksemdum Guðmundar fyrir tillögunni eru bornir saman af víðsýni
ýmiskonar rithöfundar, sent liver geti haft til síns ágætis nokkuð, t. d.:
Hugsum okkur svo rithöfund, sem er léttur og auðskilinn, ekki sér-
kennilegur að stíl, en skrifar gott og alþýðlegt mál, skapar sæmilega
fjörlega atburðarás, og sennilegar persónulýsingar. Slíkur höfundur
verður vinsæll meðal allmargra lesenda, og hann hefur sitt hlutverk.
Bækur hans verða áfangi hins almenna lesanda á leið til annars stór-
brotnara og listrænna — og verk hans er allrar virðingar vert. Fram hjá
slíkum höfundi er því alls ekki rétt að ganga við úthlutun styrkja.27
Á þessari lýsingu er við hæfi að ljúka þessu yfirliti. Það væri óskandi að
menn hættu að láta deilumál gærdagsins skyggja á það sem Guðmundur
Hagalín hefur best gert. Menn skyldu ekki rnissa sjónar á bestu ritum hans
vegna þess eins hve mikið hann skrifaði, og misgott. Sé hann metinn eftir
því sem hann gerði best, þá hlýtur hann að teljast til merkari höfunda á
fyrri hluta tuttugustu aldar.
tilvitnanir
1. Aðalheimild mín hér er eftir Stefán Einarsson: „Guðmundur Gíslason Hagalín fimmtug-
ur“, ritgerð sent er upphaf II. bindis í Ritsafni Guðmundar Hagalíns, Prjár skáldsögur, Rvík
1948, (einkunt bls. IX-XVII, en eftir þeirri ritgerð fann ég líka bókmenntagreinar Guð-
mundar). Nýrri skrá bóka hans er í íslenskl skáldatal I—II, Rvík 1972-6.
2. Sjá t. d. greinar hans: „íslensk skáldrit geftn út 1929. Stutt yfirlit." Nýjar kvöldvökur,
XXXII árg., Akureyri 1930, bls. 83-90; „Skáldskapur og menningarmál", Alþýðublaðinu,
13,—17. mars 1935; bókina Gróður og sandfok, einkum bls. 179—181; og „Ljóðagerð
°g ljóðabækur“ Alþýðublaðinu 13. apríl 1944.
3. „Nokkur orð um sagnaskáldskap", Austanfari, 9. sept.—9. des. 1922.
4. Sjá t. d. Stefán Einarsson, tilvitnað rit, bls. xxxiv-xxxvi.
5. Guðmundur Hagalín: Strandbúar. Seyðisfirði 1923, bls. 5.
6. Stefán Einarsson fjallar vel um þessa sögu, á bls. xlv-liii. Sjá og aftanntgr. 16: Pétur
Magnússon, Vigfús Guðmundsson og Þorkel Jóhannesson.
7. Guðmundur Hagalín: „Hamsun Austurland, 22. okt. - 5. nóv. 1921.
8. Prjár skáldsögur, bls. 19.
9. Sama rit, bls. 54.
10. Guðmundur Hagalín: Brennumenn. Akuteyri 1927, bls. 192.
11- Guðmundur Hagalín: „Pan“. Vísir, 21. janúar 1924.
12. Guðmundur Hagalín: „Skáld lífs og ljóss". Morgunblaðið, 1 1. febrúar 1926.
13. Guðmundur Hagalín: „Tvö nýkomin skáldrit".Amtatt/nn, 1. okt. 1923.
14. Guðmundur Hagalín: Gróður og sandfok, einkum á bls. 9—38 og 156—181.
15. Orn Úlafsson: I.c mouvement littéraire de la gaurlie islandai.se dans l’entre-deux-guenes. Lyon,
1984 (óprentað fjölrit, á Landsbókasafni), bls 100-103.