Skírnir - 01.01.1930, Page 21
Skirnir]
Merkisár í sögu Alþingis.
15
alls ekki dregin af því nein ályktun um, að landnámsmenn
hafi verið miður mannaðir eða ættsmærri en áður var ráð
fyrir gert.
Sennilega hafa ýmsir landnámsmanna orðið fyrir von-
brigðum, þegar þeir kynntust hér landi, einkum þeir, er
komu út síð landnámstíðar, þar sem mestur hluti lands
var numinn eða þeir komu að útkjálkum. Sú sögn, að ís-
land hafi verið viði vaxið milli fjalls og fjöru, verður ekki
tekin bókstaflega. í þeirri sögn eru eflaust miklar ýkjur.
Sumstaðar hefir viðarvöxtur verið talsverður, en hvergi
nærri alstaðar. Víða hafa verið mýraflákar, hraun og sand-
ar, eins og nú.
Líf landnámsmanna hin fyrstu árin eftir að þeir hafa
tekið sér bólfestu í nýja landinu verður jafnan með mikl-
um torveldleikum. íslenzku landneinarnir hafa ekki farið
varhluta af þeim. Kvikfé hafa þeir ekki getað flutt með sér
til landsins, nema af mjög skornum skammti. Og aðflutning-
ur vöru til landsins hefir ekki getað verið mikill fyrstu ár-
in, meðan landið var' lítt þekkt og byggðin strjál. Það
hlýtur því að hafa verið mjög lítið um flestar þær nauð-
synjar, sem nú þykir illa mega án vera, svo sem korn,
tré og járn. Veiðiskap hafa þeir haft mikinn bæði í sjó og
vötnum. Reki hvala og viðar hefir víða bætt úr brýnum
þörfum. Víða hljóta menn að hafa bjargazt við íslenzka
björk til húsagerðar að miklu leyti, að minnsta kosti til
bráðabirgða, því að varla hefir alstaðar náðst í rekavið..
Byggingarlag landnámsmanna varð svipað og í Noregi.
Hver byggði sér bæ með landi því umhverfis, sem hann
hafði helgað sér. Sambyggingar eða þorp voru engin, eins
og tíðkaðist víðast í germönskum löndum. Margir land-
námsmanna slógu upphaflega eign sinni á víðáttumikil lönd,
einkum stórættuðustu og tilkomumestu mennirnir. í skjóli
þeirra komu venjulega eigi allfáir frændur þeirra eða vin-
ir. Þágu þeir að gjöf land af höfðingjum sínum. Með þeim
hætti urðu sumar sveitir fjölbýlar snemma. Svo byggðu og
oft menn, er síðar komu út, í landnámi eldra landnáms-