Skírnir - 01.01.1930, Blaðsíða 118
112
Alþingi árið 1117.
ISkírnir
biskups í utanferð sinni. Og loks má minna á það, að það
var Hafliði Másson, er réð þvi á þinginu 1121, að Ketill
prestur Þorsteinsson var kjörinn Hólabiskup, og er ekkj
ólíklegt, að áhugi Hafliða á lagarituninni og fordæmi hans
í þessum efnum hafi haft áhiif á Ketil. Hver veit og nema
Ketill hafi verið einn þeirra kennimanna, er rituðu lögin
hjá Hafliða veturinn 1117—1118. Kunnuglega víkur Ketill
að Hafliða í sáttaumleitaninni á þinginu 1121.
Hvað sem um þetta er, þá eiga þessir tveir biskupar
sameiginlega þökk íslendinga um aldur og æfi fyrir annað,
sem þeir gerðu »til siðbótar landsmönnum«: Þeir fengu
Ara fröða til að rita íslendingabók. Oft hefir réttilega ver-
ið dáðst að Ara fyrir það, að hann »ritaði fyrstr manna
hér á landi at norrænu máli fræði bæði forna ok nýja«.
Menn hafa skilið, að þó að farið væri að rita lögin á ís-
lenzku, þá var ekki þar með sjálfsagt að fara að rita ann-
að. Lögin voru þess eðlis, að annað hvort varð að rita
þau eins og þau voru, á íslenzku, eða alls ekki. Þau voru
fyrir almenning. Auðvitað mátti það vera ljóst, þegar lögin
voru komin á skrá og það stafróf fengið, er dugði til að
rita þau, að eins mundi hægt að rita annað á íslenzku. En
Sæmundi fróða hefir eflaust verið jafn kunnugt og Ara um
allt, sem að lagarituninni laut, og þó hefir hann, að því er
menn ætla, ritað á latínu. Hvers vegna skrifaði þá Ari ís-
lendingabók á íslenzku? Um það virðist réttast að athuga
það, sem hann segir sjálfur í formálanum fyrir bók sinni:
»íslendinga bóc gorþa ec fyrst bysGopom órum Þorláke oc
Catle oc sýndac bæþe þeim oc Sæmunde preste; en meþ
því at þeim líkaþe svá at hava eþa þar viþr auca, þá
scrivaþa ec þessa of et sama far fyr útan áttar tolo oc
conunga æve oc iócc því, es mér varþ síþan cunnara oc
nú es gorr sagt á þesse, an á þeire.«
Ari segir hér berum orðum, að hann ritaði íslendinga-
bók handa biskupunum báðum, Þorláki og Katli. Afarólík-
legt er, að hann hefði farið að gera slíka bók einmitt
handa þessum tveimur mönnum, ef þeir hefði ekki mælzt
til þess. En hafi þeir beðið hann að skrifa bókina, sem ég