Skírnir - 01.01.1930, Page 248

242 Alþingi árin 1700 og 1701. [Skírnir
10—12 °/0 og sumar meira, jafnvel allt að 30 °/0. Aftur á
móti hélzt verð á nálega öllum íslenzkum vörum óbreytt.
Hefir svo verið talið, að hagnaður íslendinga af þessari
verðbreytingu hafi numið um 5,000 rd. á ári, sem var
mikið fé í þá daga. Kaupmenn voru þó skaðlausir, því
konungur gaf þeim eftir 6,000 rd. árlega af eftirgjaldi
hafnanna.
Þessi varð þá árangurinn af sendiför Gottrúps í þvi,
er við kom verzlunarmálinu. Voru bæði íslendingar og
lögmaður sjálfur lítt ánægðir með málalokin, því þó nokk-
uð hefði áunnizt, höfðu menn vænzt eftir meiru. En ekki
er hægt að ásaka Gottrúp. Hann virðist hafa gert allt, sem
í hans valdi stóð. Aðalorsökina til þess, að ekki fengust
meiri umbætur, er að finna hjá íslendingum sjálfum. Sund-
urlyndi og deyfð forráðamanna þjóðarinnar var eins og
oftar þröskuldur í vegi fyrir víðtækum umbótum. Ef ís-
lenzkir valdamenn hefðu fylgt Gottrúp einhuga að málum,
er enginn vafi á, að miklu meira hefði á unnizt.
Gottrúp hélt áfram baráttunni fyrir umbótum á verzl-
uninni enn i nokkur ár, og fór aðra för til Danmerkur í
þeim tilgangi 1704, en lítið varð um árangur, enda logaði
nú allt í deiíum á íslandi milli höfðingja landsins. Verður
þetta mál ekki rakið hér lengra.
Sendiför Gottrúps hafði þó mikilvægan árangur fyrir
ísland á öðrum sviðum. Bréfi lögmanns til konungs var
svarað 15. apríl 1702,') og þar sagt, að sendir skuli full-
trúar stjórnarinnar til íslands, til þess að rannsaka hag
þjóðarinnar, og greiða úr því, er þeim þætti fara aflaga.
Tíu dögum síðar fékk svo Árni Magnússon skipun um að
fara til íslands, og 22. maí 'sama ár var svo gefið út er-
indisbréf handa honum og Páli Vídalín.1 2) Áttu þeir að
ferðast um allt landið og rannsaka vandlega hag þjóðar-
innar, semja nýja jarðabók og koma fram með tillögur um,
hvernig hægt væri að bæta hag íslendinga. Er þetta ein-
1) Lovs. f. Isl. I., bls. 577.
2) S. st„ bls. 582.