Hugur - 01.01.2002, Blaðsíða 30

Hugur
Heimspeki margfalds persónuleika
þennan dag lesa flestir bækur Kierkegaards eins og Climacus og hinir
væru málpípur hans. En það er misskilningur, eins og James Conant og
aðrir hafa bent á. Og það er jafnmikill misskilningur að halda að Phil-
ologus eða Commentarius setji fram hugmyndir eða túlkanir Loga
Gunnarssonar. Það skiptir engu máli hvaða skoðun sá hefur sem þetta
viðtal hér er við. Það sem skiptir máli er samband Loga Gunnarssonar -
þess sem undirritar yfirlýsinguna í upphafi Stiga Wittgensteins - og
Philologusar og Commentariusar. I þessari yfirlýsingu segir Logi að
hann sé jafnlangt frá því að vera Commentarius og að vera Philologus.
Bókin verður aðeins skilin ef þetta er tekið alvarlega. Ég lýsi því hér yf-
ir í annað og síðasta skipti: Logi Gunnarsson er hvorki Johannes Phil-
ologus né Johannes Commentarius.
í umræddum ritdómi er fjallað ítarlega um nýútkomna bók þína Making
Moral Sense og segir Kristján jafnframt að kenningu þína skorti tengsl
við líkamleika mannsins eða það að hann er vera af holdi og blóði.
Hvernig svarar þú þessu?
Kristján setur í sínum vandaða og skarpskyggna ritdómi fram mörg
mikilvæg gagnrýnisatriði sem ég vonast til að geta ijallað um bráðum á
prenti. En ágreiningsmálin eru of flókin til þess að afgreiða þau í stuttu
viðtali. Þess vegna vil ég aðeins minnast á eftirfarandi: Ég færi rök gegn
grunnhyggju í Making Moral Sense. Grunnhyggja er sú kenning - svo að
maður tali í líkingamáli - að hús siðferðisins hrynji niður ef það er ekki
byggt á forsiðferðilegum grunni, svo sem á grunni mannlegs eðlis eða
mannlegrar náttúru. Ég gagnrýni m.ö.o. þá hugmynd - sem Kristján
kallar „veraldarhyggju“ - að siðferðið sé ekki öruggt í sínu húsi nema
það sé byggt á grunni mannlegrar náttúru. Það er þessi hugmynd um
mannlega náttúru sem grunn sem ég andmæli. Ég er tilbúinn til að sam-
þykkja að húsið styrkist ef það er ekki einungis reist á siðferðisstólpum
heldur einnig haldið saman úr steinsteypu mannlegrar náttúru. Þar
með styrkja mannleg náttúra og siðferðið hvort annað, en hvorugt þeirra
er grunnur hins. Ég efast um að Kristján sýni fram á að siðferðið þurfi
að byggjast á mannlegri náttúru sem grunni jafnvel þótt siðferðið þurfi
jafnmikið á stuðningi mannlegrar náttúra að halda og náttúran þarf á
siðferðinu að halda. En þetta er nokkuð sem ég vonast til að ijalla um
síðar í lengra máli.
28