Hugur - 01.01.2002, Qupperneq 53

Hugur - 01.01.2002, Qupperneq 53
Merking og sannleikur Hugur Gæsalappirnar ráða því hvort við tölum um orð eða hvort við tölum um snjó. Það sem afmarkast af gæsalöppunum er nafn á setningu sem sjálf inniheldur nafn á snjó, nefnilega ‘snjór’. Með því að segja að setningin sé sönn þá segjum við að snjór sé hvítur. Sannleiksumsögnin er tæki til af- vitnunar. Við getum játað þessari einföldu setningu með því einu að segja hana, og þurfum þá ekki á hjálp gæsalappa eða sannleiksumsagn- arinnar að halda. En ef við viljum halda fram óendanlegum fjölda setn- inga, þá kemur sannleiksumsögnin til góða. Við þurfum á henni að halda til að endurheimta vísun í hlutlægan veruleika þegar við viljum alhæfa með þeim hætti að við neyðumst til að tala um setningar. Setningu Tarskis má ekki alhæfa með eftirfarandi hætti: ‘p’ ef og aðeins ef p, vegna þess að ef við setjum ‘p’ í gæsalappir þá fáum við einungis nafn á tuttugasta og fyrsta staf stafrófsins en enga alhæfingar um setningar. Sannleiksumsögninni í sinni almennu notkun þar sem henni er skeytt aftan við skammtanlega breytu eins og í ‘x er sönn’, verður ekki útrýmt með neinu einföldu setningarsniði. Það er hægt að skilgreina hana eftir krókaleiðum, eins og Tarski sýndi fram á, en einungis ef tiltekin öflug tól eru til staðar. Merki og ævarandi setningar Nú þegar við höfum fært almenn rök fyrir því að það sem er satt séu setningar skulum við huga að nokkrum smáatriðum. Það sem er satt fyrst og fremst eru ekki setningar heldur töluð orð. Ef einhver segir orð- in ‘það er rigning’ í rigningu, eða ‘ég er svangur’ þegar hann er svangur, þá eru þessi töluðu orð sönn. Augljóslega getur sama setningin verið sönn þegar hún er sögð undir ákveðnum kringumstæðum en ósönn und- ir öðrum kringumstæðum. Á svipaðan hátt tölum við einnig um að letranir tiltekinna setninga séu sannar eða ósannar. Rétt eins og töluð orð geta verið sönn eða ósönn eftir því við hvaða kringumstæður þau eru sögð, þannig geta ólíkar letr- anir sömu setningarinnar verið ýmist sannar eða ósannar. Letrun setn- ingarinnar ‘þú skuldar mér tíu dollara’ getur verið sönn eða ósönn, allt eftir því hver skrifar hana, hvern hann ávarpar og hvenær. í afleiddri merkingu segjum við að setningarnar sjálfar séu sannar eða ósannar. Þessi málvenja er skaðlaus þegar í hlut eiga ævarandi setning- ar; setningar sem eru að eilífu sannar eða að eilífu ósannar, óháð því í 51
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.