Hugur - 01.01.2002, Side 86

Hugur - 01.01.2002, Side 86
Hugur Atli Harðarson þetta sé ein af mikilvægustu ráðgátum heimspekilegrar siðfræði en það er vani að telja greiningu á hugtökum (eins og greiningu Aristótelesar á dyggðunum í Siðfræði Níkomakkosar eða greiningu Rawls á hugtakinu réttlæti) og margt fleira til heimspekilegrar siðfræði. Það er engin leið að útiloka það fyrirfram að heimspekileg greining geti leitt í ljós að ein- hverjar hugmyndir um gott líf séu mótsagnakenndar og þar með rangar eða að einhver stefna sé sú eina sem samræmist mannréttindum og hún sé þar með rétt. Þótt það sé ekki meginhlutverk heimspekinnar að veita mönnum leiðsögn um lífið þá hafa heimspekingar samt stundum góðar ástæður til að setja upp vegvísa og jafnvel að taka að sér hlutverk lög- gjafa og dómara. Ef Vilhjálmur meinar bara að það sé ekki meginhlutverk heimspek- inga að boða lífsgildi og að í mörgum tilvikum séu aðrir (sálfræðingar, skáld, fólk með lífsreynslu eða næmar tilfinningar) betur til þess fallnir þá hef ég ekkert við skoðun hans að athuga. En ég er hræddur um að hann meini eitthvað meira en bara þetta. Fullyrðingar hans byggjast á greinarmun á leikreglum og lífsgildum sem ég held að geri of lítið úr vægi heimspekilegra röksemda í umræðum um lífsgildi. Á siðfræðikennsla í skólum að innihalda einhvern siðferðilegan boðskap? Það siðferði sem við lifum eftir og tekst vonandi að kenna næstu kynslóð er tvíþætt. Annar þátturinn felur í sér hugmyndir um gott mannlíf, hvernig fólk á að vera, eftir hverju ber að sækjast o. s. frv. Þótt víðtækt samkomulag sé um aðalatriði eins og að menn eigi að vera tillitssamir og heiðarlegir og leggja rækt við hæfileika sína fer því fjarri að allir séu sammála um inntak hins góða lífs. Sumir álíta t.d. að helgihald og guðsdýrkun séu forsendur fyrir farsælu mannlífi, aðrir að þetta séu leif- ar af frumstæðum og úreltum hugsunarhætti. Sumir telja að börnum sé hollast að vera alin upp við strangan aga, aðrir að rétt sé að gefa þeim lausan tauminn. Þannig mætti lengi telja. Hinn þáttur siðferðisins er til vegna þess að menn sem hafa ólíkt gildismat þurfa að hafa samkomulag um siðareglur, einhvers konar griðasáttmála, til þess að geta lifað sam- an í friði þrátt fyrir ágreining sinn. Þessi greinarmunur sem ég geri á gildismati og reglum sem menn koma sér saman um til að geta lifað í friði þrátt fyrir ólíkt gildismat er líkur þeim greinarmun sem Vilhjálmur gerir á lífsgildum og leikreglum (bls. 146 o. áf.). Sigríður virðist gera áþekkan greinarmun þar sem hún segir: „Virðing fyrir persónunni er algildishæft siðalögmál, sem allir að 84 J
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Hugur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.