Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Qupperneq 11

Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Qupperneq 11
öðru lagi technê (verksvit, kunnátta, tækni) sem tengist eidos (hugmynd að skipulagi, hönnun) og leiðir til poiêsis (framleiðslu, sköpunar); og í þriðja og síðasta lagi fronēsis (siðvit eða siðferðileg glöggskyggni/hyggindi) sem tengist evdaimonia (mannlegri heill) og leiðir til praxis (gjörðar). Kenningu Aristótelesar um bókvit, verksvit og siðvit sem þrjár meginstoðir menntunar þekkja íslenskir skólamenn í einfaldaðri mynd úr verkum ýmissa helstu menntafrömuða okkar, allt frá Stephani G. (sem orti um „hvassan skilning“ bókvitsins, „haga hönd“ verksvitsins og „gott hjarta“ sið- vitsins) til Þórarins Björnssonar og Páls Skúlasonar. En hvaða mælikvarða höfum við á gæði þessara meginstoða? Jú, „gott og slæmt ástand“ bókvitsins eru, að sögn Aristótelesar, einfaldlega „sannleikur og ósannleikur“ (1995, II, bls. 66 [1139a]), en gott og slæmt ástand verksvitsins eru afurðir sem eru annaðhvort mikils eða einskis verðar og siðvitsins skynsamlegar eða óskynsamlegar athafnir. Lykilhugmynd FPV er í framhaldi af þessu að tengja rök og íhugun í menntun við fronēsis og menntunina sjálfa við praxis. Menntun er ekki fræðileg starfsemi (Carr, 1995, bls. 33) heldur hagnýt, en hún er samt ekki hagnýt í skilningi poiêsis sem „stjórnast af fastmótuðum markmiðum og ákveðnum verklagsreglum“ (1995, bls. 73) heldur í skilningi praxis sem er yfirgripsmeira og sveigjanlegra. Þetta merkir ekki að menntun snúist einvörðungu um starf, ekki kenningu. Visst rúm er skilið eftir fyrir kenningu – en hvorki af tagi þeôria né technê, eins og venjulega hefur verið gert ráð fyrir þegar rætt er um kenningu og starf í kennslu. „Kenningin“ sem heldur velli er starfsbundin kenning þátttakandans sjálfs (hér kennarans), ekki áhorfandans (að kennslunni); sem sé ekkert utanaðkomandi loftborið kenningafley er siglir með himinskautum heldur kenning í skilningnum „ígrundað eigið starf“. Fræðilegir skot- spænir FPV eru samkvæmt þessu menntunar- og siðferðiskenningar af hinu hefð- bundnara sértæka tagi, kenningar sem eiga rætur í hvers kyns „tæknihyggju“. Dunne skrifaði að sögn hið volduga rit sitt sem andsvar við einni slíkri tæknihyggju, atferlis- markmiðalíkaninu sem reið húsum fyrir rúmum aldarfjórðungi (1993, bls. 1), og Carr beinir spjótum sínum að hvers kyns „tæknitrúarhugmyndum“ um kennslu og námskrárgerð (Carr og Kemmis, 1986, bls. 35). Squires (1999, bls. 17) stingur upp á því í hálfkæringi að vinsældir FPV á Bretlandseyjum megi ef til vill rekja til skyld- leika þess við bókmenntadaður og tæknihatur sem þar sé landlægt. Það myndi þó ekki skýra brautargengi þessa sama viðhorfs á Norðurlöndunum þar sem fólki hefur, kannski vegna áhrifa frá þýskri menntahefð, mun síður verið uppsigað við inngrip af tæknihyggju- og jafnvel skrifræðistoga í menntamálum. Trúlegri söguskýring á því hvers vegna menntafólk á báðum þessum svæðum hefur reynst svo móttækilegt fyrir FPV er skyldleiki FPV við vantrúna á hvers konar bjarghyggju (foundationalism) í heimspeki almennt, vantrú sem breiðst hefur ört út á síðustu árum. Keppikefli mitt í þessari ritgerð er þó ekki að reifa frekar sálrænar eða sögulegar skýringar á vinsældum FPV eða að tengja það viðhorf straumum í hugmyndafræði samtímans. Keppikeflið er fremur að greina lykilþætti þessa viðhorfs og í framhaldi af því að reisa rönd við þeim. Mestu skiptir að ég hyggst gera slíkt frá fótskör Aristótelesar sjálfs. Tilgáta mín er nefnilega sú að forsvarsmenn FPV hafi afbakað fremur en endurnýjað hugmyndir Aristótelesar og að viðhorf þetta rísi því í raun alls K R I S T J Á N K R I S T J Á N S S O N 11
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.