Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Page 34

Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Page 34
blæbrigðaríka merkingu sem verður að hugtaki í huga hans og jafnframt er hún leið hans til að ná tökum á flóknum fyrirbærum. Glíman við fræðilega hugtakið gefur ein- staklingnum möguleika á að skilja, hugsa og ræða fyrirbæri á nýjan hátt. Kenningar þessar leggja áherslu á gildi náms fyrir vitsmunalegan þroska, og jafn- framt á hlutverk fullorðinna – eða annarra „hæfari“ einstaklinga – í námi barna. Hug- tak Vygotskys „Zone of proximal development“ (þroskasvæði) hefur orðið mjög vin- sælt tæki til að skilgreina hvernig nám fer fram og hvernig forsendur til frekara náms breytast þar með (Vygotsky 1978). Skýringarmynd úr bók eftir Smith og Cowie (1991, bls. 353) hentar vel til að útskýra hvað átt er við. Á þroskasvæðinu eru nálægir þroskakostir með stuðningi fullorðinna eða hæfari einstaklinga; með öðrum orðum allt það sem er rétt utan þess sem barnið ræður sjálft við, eða það sem barnið getur lært með stuðningi frá öðrum, en réði annars ekki við. Samskipti við hæfari einstak- linga og stuðningur þeirra er talinn skipta sköpum. Mynd 2 – Þroskasvæðið Þegar nemandi tekst t.d. á við viðfangsefni í skóla geta þau verið með ýmsu móti. Sum þeirra ræður hann við einn og óstuddur, þau eru lík því sem hann þekkir og bæta í raun ekki neinu við kunnáttu hans eða skilning. Verkefn- in eru þá ekki á þroskasvæðinu, þau fela ekki í sér nýja þroskakosti. Önnur verkefni eru erfið og krefjandi og einnig getur verið að einföldu verkefnin leyni á sér, þau gefi tilefni til meiri lærdóms en nem- andinn kemur auga á. Þá skiptir sköpum að eiga samskipti við aðra sem opna honum nýjan skilning eða styðja hann í að ná tökum á því sem erfitt er. Slík verkefni bjóða upp á möguleika til aukins þroska og tilheyra þess vegna þroskasvæðinu. Einnig er ljóst að sum viðfangsefni liggja utan við þroskasvæðið, nemandinn hefur ekki forsendur til að ráða við þau jafnvel þótt hann njóti stuðnings. Samkvæmt skýringarmyndinni (mynd 2) má hugsa sér að þroskasvæðið liggi milli þess sem einstaklingurinn ræður við einn og óstuddur og endimarka þess sem hann ræður við með góðum stuðningi – að það sé svæði mögulegs þroska með stuðningi frá hæfari einstaklingi, jafnaldra eða fullorðnum. Þroskakostirnir liggja þarna. Mörg dæmi má nefna. Barn sem kann nokkuð fyrir sér í deilingu rekst kannski á verkefnið 22 : 5. Út frá fyrri reynslu ályktar barnið að það sé óleysanlegt. Spurningar kennarans og samræður við aðra nemendur gætu þá opnað huga þess fyrir því að svarið sé tala sem liggur milli talnanna 4 og 5, og það áttar sig á að niðurstaða úr deilingu er ekki alltaf heil tala. Annað dæmi er um ungling sem var að lesa teiknimyndasöguna Laxdælu. Í samræðum við foreldra kom í ljós að unglingurinn hafði lesið söguna sem áhugaverða bardagasögu. Öll ástarsagan hafði farið fram hjá honum. Í samræðum við foreldrana opnuðust augu hans fyrir nýjum og áhugaverðum hliðum sögunnar og skilningur á henni varð dýpri. Í báðum þessum dæmum ættu forsendur ein- H V E R N I G S T Y Ð U R K E N N A R A H Á S K Ó L I Í S L A N D S V I Ð S T A R F S H Æ F N I K E N N A R A N E M A ? 34 ÞROSKASVÆÐIÐ Nálægir þroskakostir með stuðningi fullorðinna eða hæfari jafnaldra Núverandi þroski
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.