Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Page 35

Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Page 35
staklinganna til að ráða við ný viðfangsefni að breytast. Þroskasvæðið „færist til“, vegna þess að möguleikar þeirra á að ráða einir og óstuddir við svipuð viðfangsefni breytast við áreynsluna og samskiptin. Hugtakið vinnupallar (scaffolding; sjá m.a. Bruner, 1983; Berk og Winsler, 1995) hefur verið notað til að skilgreina í hverju stuðningur þess sem veit meira getur falist; þ.e. hvaða leiðir er heppilegt að nota miðað við að verið er að styðja við það nám sem fram fer innra með einstaklingnum. Stuðningurinn getur t.d. falist í að vekja áhuga á viðfangsefnum, sameiginlegri þrautalausn, aðstoð við að setja markmið og hluta verkefni niður í viðráðanlegar einingar. Vygotsky rannsakaði einkum nám og þroska barna en í seinni tíð hafa kenningar hans verið notaðar sem grunnur að viðamiklum rannsóknum á námi fullorðinna á starfsvettvangi (Edwards o.fl. 2002; Engeström, 1987; Chaiklin, 2001; Lave og Wenger, 1991). Starfsnám, t.d. kennaranám, er þá túlkað sem ferli þar sem nemandinn eða ný- liðinn verður sífellt upplýstari þátttakandi í starfi og starfssamfélagi. Nám felst í úr- vinnslu á þekkingu og reynslu þar sem nemandinn þróar með sér nýjar leiðir til að túlka og bregðast við umhverfinu (Lave og Wenger, 1991). Samskipti við reyndari ein- staklinga, t.d. leiðsögukennara og sú ögrun sem felst í félagslegum samskiptum og menningarlegri umgjörð starfsins, eru talin skipta sköpum í slíku aðstæðubundnu námi (Edwards o. fl., 2002). Leiðsögn felst í að styðja námsmanninn í virkri þátttöku í samfélagi þar sem þekking er notuð og sífellt endurskoðuð; markmiðið er að hann öðlist vald á sífellt fjölbreyttari leiðum til að túlka og bregðast við því sem gerist í dag- legu starfi. Slíkur stuðningur felst ekki síður í því að skapa aðstæður fyrir ögrandi við- fangsefni og félagsleg samskipti en í því að hvetja og aðstoða nemendur við eigið nám. ÞÁTTTAKENDUR OG AÐFERÐIR Í greininni er leitað svara við því: • Hvernig kennaranemar telja námið í Kennaraháskóla Íslands styðja við – afmarkaðar hliðar eigin starfshæfni: að gera, að þekkja/vita, að vera, að ígrunda – hæfni þeirra til að takast á við erfið viðfangsefni kennarastarfsins skv. þeirra eigin skilgreiningu • Hvers eðlis breytingar á starfshæfni kennaranema eru og hvað helst hefur áhrif á þær breytingar. Þátttakendur rannsóknarinnar voru kennaranemar sem hófu nám á grunnskóla- braut, í staðnámi, við Kennaraháskóla Íslands haustið 2001 og luku flestir náminu vorið 2004. Haustið 2001 auglýsti ég eftir þátttakendum í rannsókn á þróun starfshæfni kenn- aranema og ákvað að takmarka mig við staðbundið nám á grunnskólabraut. Um það bil 100 nemar í þessum hópi (70%) óskuðu eftir þátttöku. Nokkuð fækkaði í hópnum þegar leið á námið. Tíu þátttakendur gegndu tvöföldu hlutverki; þeir gáfu vilyrði sitt í upphafi til að vera samstarfsaðilar við rannsóknina. Þeir önnuðust úrvinnslu gagna, áttu þátt í að skipuleggja einstaka þætti rannsóknarinnar, m.a. innihald og framsetningu spurn- R A G N H I L D U R B J A R N A D Ó T T I R 35
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.