Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Side 44

Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Side 44
leikar þeirra á að takast á við „erfið viðfangefni“ hafa breyst; einkum hafa margir öðlast aukna trú á að ráða við viðfangsefni þar sem reynir á eigin persónu, þ.e. „að takast á við agavandamál“ og „vera ákveðinn í samskiptum við bekkinn“ (sjá töflu 1). Hvað varðar spurninguna um hvers eðlis breytingar á starfshæfni nemanna eru bendir margt til að þær séu af mjög persónulegum toga (sbr. mynd 1). Samt sem áður gefa frásagnirnar vísbendingu um að nemarnir læri fagmál kennara – fari að tala eins og kennarar. Slík hugtakanotkun er hluti af orðræðu fagsins og er líka tæki til vits- munalegrar aðlögunar að starfinu og þeirri menningu sem því tengist samkvæmt Vygotsky (1989); þeir læra smátt og smátt orðaforðann og öðlast hæfni til að hugsa um starfið á fagmannlegan hátt. Átök á þroskasvæði þeirra (Vygotsky, 1978) – þar sem þeir hafa notið stuðnings frá kennurum, námskeiðum og námsefni – hafa leitt til aukinnar hæfni og jafnframt breytt forsendum þeirra til frekari náms. Nemarnir virðast vera nokkuð ánægðir með þann stuðning sem þeir hafa fengið við að efla afmarkaðar hliðar eigin starfshæfni. Þeir telja sig helst þurfa meiri stuðn- ing við að byggja upp þekkingu á námsgreinum grunnskóla og hagnýta þekkingu á aðferðum (sjá töflu 1). Ekki er þar með sagt að þeir vilji kynnast fleiri kennsluaðferð- um sem hafa reynst kennurum vel; hugsanlegt er að þeir séu að óska eftir stuðningi við að tengja slíka þekkingu við eigin persónu. Þrátt fyrir þetta virðast nemarnir hafa jákvæð viðhorf til faglegrar þekkingar. Aukin trú á eigin getu til að ráða við erfið við- fangsefni kennara tengist ekki síður faglegri þekkingu en þekkingu á hagnýtum að- ferðum. Tvennt vekur athygli þegar niðurstöður eru skoðaðar; í fyrsta lagi þýðing vett- vangsnámsins og í öðru lagi vægi persónulegrar hliðar starfshæfninnar. Glíman við eigin persónu, „að vera“, virðist vera kjarninn í þeirri starfshæfni sem þátttakendur rannsóknarinnar byggja upp á námsárunum, sem bendir til þess að þeir þroskakostir sem nemarnir nýta sér séu af mjög persónulegum toga. Þau viðfangsefni sem nem- arnir eru uppteknir af og þurfa helst stuðning annarra við, snúast um spurningar eins og „hvernig vil ég vera sem kennari“ og „ræð ég við þetta?“ og þar að auki um áhuga á starfinu. Hef ég áhuga – eða hef ég ekki áhuga? Áhugi á starfinu kveikir áhuga á að læra meira. Ljóst er af niðurstöðum að mikið reynir á persónulega og innri hlið starfs- hæfninnar (sjá mynd 1) og þær styrkja fyrri ályktanir um að persónulegur styrkur sé rauður þráður í þeirri starfshæfni sem kennaranemar byggja upp á námsárunum (Ragnhildur Bjarnadóttir, 2004). Það „að vera“ tengist öðrum hliðum starfshæfninnar. Innihald ígrundunar virðist snúast meira um eigin persónu en fagleg sjónarhorn. Persónulegt öryggi skilar sér beint í samskipti við nemendur og eykur sjálfstraust kennaranemans þegar staðið er frammi fyrir erfiðum viðfangsefnum kennarastarfs- ins – þrátt fyrir að slíkt sjálfstraust virðist vera afstætt og afar brothætt. Persónuleg samskipti við nemendur og viðtökukennara í vettvangsnámi og við kennara Kenn- araháskólans, móta áhuga nemanna á að þekkja og vita meira sem bendir til þess að félagslegir þættir vegi þungt í þeim breytingum sem verða á starfshæfni nemanna. Erlendar rannsóknir benda til þess að þessar niðurstöður um vægi hins persónu- lega séu ekki bundnar íslenskum aðstæðum. Til dæmis hafa danskar rannsóknir sýnt að persónulegir eiginleikar og styrkur vegi þyngra í starfi kennarans en áður var talið (Fibæk Laursen, 2004), og í endurskoðun á kennarmenntun í Finnlandi er lögð H V E R N I G S T Y Ð U R K E N N A R A H Á S K Ó L I Í S L A N D S V I Ð S T A R F S H Æ F N I K E N N A R A N E M A ? 44
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152

x

Uppeldi og menntun

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.