Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Síða 44

Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Síða 44
leikar þeirra á að takast á við „erfið viðfangefni“ hafa breyst; einkum hafa margir öðlast aukna trú á að ráða við viðfangsefni þar sem reynir á eigin persónu, þ.e. „að takast á við agavandamál“ og „vera ákveðinn í samskiptum við bekkinn“ (sjá töflu 1). Hvað varðar spurninguna um hvers eðlis breytingar á starfshæfni nemanna eru bendir margt til að þær séu af mjög persónulegum toga (sbr. mynd 1). Samt sem áður gefa frásagnirnar vísbendingu um að nemarnir læri fagmál kennara – fari að tala eins og kennarar. Slík hugtakanotkun er hluti af orðræðu fagsins og er líka tæki til vits- munalegrar aðlögunar að starfinu og þeirri menningu sem því tengist samkvæmt Vygotsky (1989); þeir læra smátt og smátt orðaforðann og öðlast hæfni til að hugsa um starfið á fagmannlegan hátt. Átök á þroskasvæði þeirra (Vygotsky, 1978) – þar sem þeir hafa notið stuðnings frá kennurum, námskeiðum og námsefni – hafa leitt til aukinnar hæfni og jafnframt breytt forsendum þeirra til frekari náms. Nemarnir virðast vera nokkuð ánægðir með þann stuðning sem þeir hafa fengið við að efla afmarkaðar hliðar eigin starfshæfni. Þeir telja sig helst þurfa meiri stuðn- ing við að byggja upp þekkingu á námsgreinum grunnskóla og hagnýta þekkingu á aðferðum (sjá töflu 1). Ekki er þar með sagt að þeir vilji kynnast fleiri kennsluaðferð- um sem hafa reynst kennurum vel; hugsanlegt er að þeir séu að óska eftir stuðningi við að tengja slíka þekkingu við eigin persónu. Þrátt fyrir þetta virðast nemarnir hafa jákvæð viðhorf til faglegrar þekkingar. Aukin trú á eigin getu til að ráða við erfið við- fangsefni kennara tengist ekki síður faglegri þekkingu en þekkingu á hagnýtum að- ferðum. Tvennt vekur athygli þegar niðurstöður eru skoðaðar; í fyrsta lagi þýðing vett- vangsnámsins og í öðru lagi vægi persónulegrar hliðar starfshæfninnar. Glíman við eigin persónu, „að vera“, virðist vera kjarninn í þeirri starfshæfni sem þátttakendur rannsóknarinnar byggja upp á námsárunum, sem bendir til þess að þeir þroskakostir sem nemarnir nýta sér séu af mjög persónulegum toga. Þau viðfangsefni sem nem- arnir eru uppteknir af og þurfa helst stuðning annarra við, snúast um spurningar eins og „hvernig vil ég vera sem kennari“ og „ræð ég við þetta?“ og þar að auki um áhuga á starfinu. Hef ég áhuga – eða hef ég ekki áhuga? Áhugi á starfinu kveikir áhuga á að læra meira. Ljóst er af niðurstöðum að mikið reynir á persónulega og innri hlið starfs- hæfninnar (sjá mynd 1) og þær styrkja fyrri ályktanir um að persónulegur styrkur sé rauður þráður í þeirri starfshæfni sem kennaranemar byggja upp á námsárunum (Ragnhildur Bjarnadóttir, 2004). Það „að vera“ tengist öðrum hliðum starfshæfninnar. Innihald ígrundunar virðist snúast meira um eigin persónu en fagleg sjónarhorn. Persónulegt öryggi skilar sér beint í samskipti við nemendur og eykur sjálfstraust kennaranemans þegar staðið er frammi fyrir erfiðum viðfangsefnum kennarastarfs- ins – þrátt fyrir að slíkt sjálfstraust virðist vera afstætt og afar brothætt. Persónuleg samskipti við nemendur og viðtökukennara í vettvangsnámi og við kennara Kenn- araháskólans, móta áhuga nemanna á að þekkja og vita meira sem bendir til þess að félagslegir þættir vegi þungt í þeim breytingum sem verða á starfshæfni nemanna. Erlendar rannsóknir benda til þess að þessar niðurstöður um vægi hins persónu- lega séu ekki bundnar íslenskum aðstæðum. Til dæmis hafa danskar rannsóknir sýnt að persónulegir eiginleikar og styrkur vegi þyngra í starfi kennarans en áður var talið (Fibæk Laursen, 2004), og í endurskoðun á kennarmenntun í Finnlandi er lögð H V E R N I G S T Y Ð U R K E N N A R A H Á S K Ó L I Í S L A N D S V I Ð S T A R F S H Æ F N I K E N N A R A N E M A ? 44
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152

x

Uppeldi og menntun

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.