Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Page 149

Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Page 149
ekki á jafnræðisgrundvelli, því tekjur einkaháskólanna eru látnar vera hærri. Fyrr- nefnd samkeppni háskólanna snýst því einkum um opinbert fé (fjárveitingar og láns- fé) og þar hallar fyrirfram á opinberu háskólana. Erfitt er að sjá hvernig þessi stefna tryggir gæði háskólastarfs í landinu. Í stað þess að ráðuneytið fari með gæðaeftirlit er að ýmsu leyti heppilegra að óháð fagleg matsstofnun annist gæðavottun og úttektir og eftirlit með gæðum kennslu og rannsóknastarfs í háskólunum, eins og tíðkast hefur í ýmsum nágrannalöndum Íslendinga með góðum árangri og má í því sambandi nefna Noreg, Holland og Bret- land (Ríkisendurskoðun, 2004). Við úttektir og mat þyrfti matsstofnunin að byggja á alþjóðlegum gæðaviðmiðum við skoðun og samanburð námsleiða, deilda og stofn- ana og hafa í því sambandi faglegt samstarf við systurstofnanir í nágrannalöndunum. Menntamálaráðuneytið gæti bundið samþykki námsgráða og nýrra námsleiða við vottun matsstofnunar. Þá gæti ráðuneytið tekið mið af niðurstöðum úr gæðamati stofnunarinnar við ákvarðanir um fjárveitingar til háskóla vegna kennslu og rann- sókna. Niðurlag Fram að þessu hafa háskólar á Íslandi haft sjálfdæmi um uppbyggingu náms og rannsókna og litið í ríkum mæli til Háskóla Íslands sem fyrirmyndar að eigin upp- byggingu. Í því sambandi hafa skólarnir farið af stað með nýjar námsleiðir í grunn- námi sem yfirleitt hafa þegar verið fyrir hendi í Háskóla Íslands. Þá hafa skólarnir hafist handa við að byggja ofan á ýmsar þessarra námsleiða með meistaranámi. Skól- arnir hafa einnig sagst standa jöfnum höndum fyrir kennslu og rannsóknum. Þegar nemenda- og starfsmannatengdir gæðavísar íslensku háskólanna eru skoðaðir kemur í ljós mikill munur á stöðu skólanna. Í því sambandi kemur fram sérstaða Háskólans sem alhliða rannsóknarháskóla. Mikilvægt er að menntamálaráðuneytið marki almenna stefnu um tegundir há- skóla og megin viðfangsefni hvers skóla og byggi samninga við skólana um kennslu og rannsóknir á slíkri stefnu. Í því sambandi þarf að gera greinarmun á alhliða rann- sóknarháskóla sem leggur jöfnum höndum áherslu á rannsóknir og kennslu og býð- ur upp á fjölbreytt framhaldsnám til meistara- og doktorsprófs, og kennsluháskóla sem leggur megináherslu á háskólakennslu í grunnnámi. Vissulega eru til sérhæfðir rannsóknarháskólar bæði í Evrópu og Bandaríkjunum sem hafa fáar deildir og fræði- greinar innanborðs og leggja mikla áherslu á rannsóknartengt framhaldsnám. Hins vegar eru hinar fáu deildir þeirra bæði stórar og sérhæfðar og „upptökusvæði“ þessara skóla eru mjög fjölmenn. Því orkar tvímælis að koma upp slíkum stofnunum hérlendis til hliðar við Háskóla Íslands, í ljósi hins fámenna háskólasamfélags á Íslandi. Almennt má segja um íslensku háskólana að þeir séu of margir, smáir, einangraðir og faglega veikburða. Skoðun gæðavísa háskólanna leiðir í ljós mikinn mun á gæðum skólanna. Almennt má segja að íslensk sjórnvöld hafi ekki axlað eðlilega fjárhagslega ábyrgð á háskóla- starfseminni (fyrst og fremst opinberu háskólunum), enda opinber framlög til há- skólastigsins undir meðaltali OECD ríkjanna. Stjórnvöld hafa heldur ekki sinnt nægi- lega því gæðaeftirliti og gæðatryggingu sem þeim ber að lögum. Þetta stafar m.a. af R Ú N A R V I L H J Á L M S S O N 149
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.