Búfræðingurinn - 01.01.1947, Blaðsíða 22

20
BÚFRÆÐINGURINN
kemur aðeins til greina í stórþýfi eða þar, sem jafna þarf einstök börð,
hryggi, garðabrot eða gamlar rústir. Þetta verður þó sjaldan gert án
undangenginnar plægingar, ef Iandið er vel gróið, nema völ sé á vél-
ýtu. Ýtan er þá látin fara um landið, skella ofán af þúfunum og færa
í lautirnar, en moka börðum og rústum þangað, sem lægðir eru, er fylla
þarf. Þessi jöfnun léttir mjög síðari vinnslu landsins. Auðvelt verður
að fara um landið með hesta og vélar og vinna það nægilega djúpt. Ef
ekki er völ á jarðýtu, verður ekki hjá því komizt að plægja þá hluta
landsins, sem ógreiðfærastir eru eða jafna þarf, en bylta síðan strengj-
unum og draga þá niður í lægðirnar, herfa nokkuð, sé um samfelld
svæði að ræða, og láta landið síðan bíða allt að eitt ár, áður en skipu-
leg plæging hefst.
Plægingin verður að teljast hið raunverulega frumstig nýræktarinn-
ar, því að þótt nú sé tiltölulega auðvelt að brjóta og fullvinna flestan
jarðveg með herfum einum, þegar völ er á nægri orku, þá er þó álita-
mál, hvort eigi sé hagkvæmara að plægja fyrst, einkum ef jarðvegurinn
er. rotinn, og alltaf má gera ráð fyrir, að plógurinn verði notaður á
einhverju stigi ræktunarinnar.
Um gerðir plóga verður ekki rætt hér, en stærð plógsins, sem notaður
er, fer vitanlega eftir því, hvernig landið er og hve mikilli orku menn
ráða yfir. Hestplógur fyrir 2 hesta er venjulega með 8—9" skera, en með
10—11" skera, ef þrír hestar eru notaðir. Stærri plógar eru hafðir
aftan í dráttarvélar. Ef landið er nokkuð verulega þýft, verður að
plægja það með hestum eða láta dráttarvél draga stóran hestplóg, og
þarf þá vitanlega auk mannsins, er stjórnar vélinni, annan, er stýrir
plógnum. I smáþýfi, sléttu landi eða þar, sem mesta þýfið hefur verið
jafnað áður en plægingin hófst, má nota plóga fasttengda vélunum og
jafnvel tvöfalda, ef orkan er nóg og jarðvegurinn ekki rætinn.
Ekki er liægt að kenna plægingu öðruvísi en verklega, en benda má
á nokkur meginatriði um meðferð plógsins og notkun. Þeir hlutar
plógsins, er eiga að skera, —- en það er hnífurinn eða hjólið, sem sker
fyrir strengnum lóðrétt, og skerinn, sem sker undir strenginn, — verða
að vera beittir, og ber því að skerpa þá, jafnskjótt og þeir sljóvgast til
muna. Enn fremur eiga þeir hlutar hans, sem núast mest við moldina,
skerinn, moldverpið og landhliðin, að vera vel fægðir og gljáandi. Þarf
því að gæta þess að skilja aldrei við þá leiruga og molduga og smyrja
i