Búfræðingurinn - 01.01.1947, Qupperneq 65

BÚFRÆÐINGURINN
63
Vörugœðin. Það er tvennt, sem veldur mestu um vörugæðin, gró-
magnið og að fræið sé vel hreinsað, svo að í því sé hvorki rusl eða
annarleg fræ. Ef fræið nær góðunr þroska, verður grómagnið venju-
lega gott, en þó getur fræið tapað grómagni í meðförunum við slæma
hirðingu eða geymslu. Ekki er grómagn grasfræs gott, nema það sé
fyrir flestar tegundir um eða yfir 90%, þ. e. að 90 af hverjum 100
fræjum spíri við stofurannsókn. Einstaka tegundir hafa þó iðulega
nokkru lægra grómagn en þetta, t. d. háliðagras allt niður í 70—75%,
en aðrar venjulega hærri. Ef grómagnið fer niður í 50—60% við
stofurannsókn, er notagildi fræsins mjög lítið.
I góðu grasfræi er venjulega innan við 1% af framandi fræi, sem
venjulega er illgresisfræ, en gelur líka verið fræ af öðrum grösum og
skaðar þá lítið í fræblöndu.
Þol. Þegar rætt er um þol grastegunda eða graslendisjurta, þá er átt
við, hve vel þær endist í sléttunum eða hve varanlegar þær séu, þegar
eigi skortir nauðsynleg vaxtarskilyrði, og má eigi hlanda þessum eig-
inleikum saman við hörku fræsins eða harðgervi. Það er eðlilegt, að
við kjósum helzt að rækta í okkar eilífðartúnum þolnar tegundir. Venju-
lega mun mega lelja, að þær tegundir og þeir stofnar henti okkur hezt,
sem hafa jarðlægan eða láréttan jarðstöngul, en tegundir með upp-
réttum jarðstöngli gangi fyrr úr sér. Eyrrnefndu tegundirnar breiðast
auðveldara út á ókynslegan hátt og ná sér því tiltölulega fljólt eftir kal
og aðrar skemmdir. Reynslan hefur þó sýnt, að sumar grastegundir,
sem annars staðar eru eigi taldar þolnar, geta enzt hér furðu vel, svo
senr vallarfoxgras og jafnvel axhnoðapuntur, og hygg ég, að með sæmi-
legri aðhúð sé ending tegunda af norður-evrópskum uppruna sízt lak-
ari hér en í heimkynnum þeirra.
Engin ástæða er til að ganga fram hjá öllum grastegundum, sem
eigi eru taldar þolnar. Þvert á móti er æskilegt að rækta nokkuð af
slíkum tegundum í sáðsléttunum fyrstu árin, því að þær geta oft gefið
mjög góða uppskeru. Þegar þær svo ganga úr sér, taka hinar þolnari
fóðurjurtir þeirra rúm.
Fóðurgildi. Auðvitað ber að keppa að því að rækta þann gróður í
sáðsléttunum, er gefur mikið og kjarngott fóður. En í því sambandi
má ekki gleyma, að þessi hugtök eru mjög teygjanleg og velta venju-
lega miklu meira á áburði, jarðvegi, sláttutíma og hirðingu uppsker-
unnar en á upplagi jurtanna sjálfra.