Búfræðingurinn - 01.01.1948, Síða 114

112
BÚFRÆÐINGURINN
halda búunum óbreyttum, sérstaklega hindra samdrátt þeirra.
Menn grunaði ekki þær breytingar og framfarir, sem síðustu
50 ár liafa fært okkur, en áhugi var vaknaður fyrir bættum sam-
göngum á sjó og landi, aukinni útgerð og bættri verzlun."
— Þá er lokið frásögn Eyjólfs á Hvoli um búskap eins bezta
bónda á Suðurlandi fyrir 50 áruni og aðstöðu manna við fram-
leiðslustörfin og afkomuskilyrði.
Með nokkrum sanni má segja, að þetta sé um leið lýsing á
fyrri alda búskap hér á landi, af því að breytingar urðu litlar
á búskaparháttum hér, sem annars staðar, frá einni öld til
annarrar. En um aldamótin hefst, eins og mönnum er kunn-
ugt, nýtt tímabil í atvinnusögu okkar. Útgerð hefst í bæjum.
Heimilisiðnaðurinn hverfur smátt og smátt, fólki fækkar ört
á sveitaheimilunum, sezt að í bæjum og þorpum, og verka-
skipting hefst í verulegum stíl milli bæja og sveita. Smjör-
og dilkakjöts-útflutningur liefst, og samtímis rísa mörg slátur-
liús og rjómabú og síðar mjólkurbú upp. Tóvinnuvélar og
ullarverksmiðjur eru reistar í bæjum og létta kvöldstörfum af
sveitafólkinu. Aukinn innflutningur á margs konar iðnaðar-
vörum, svo sem verkfærum, hentugum fatnaði og skóm verkar
á sama liátt. Ræktun lands og búfjár og. margs konar búnaðar-
verkfæri óg vélar stórauka afköst við framleiðslustörfin. Bygg-
ingar eru reistar úr varanlegu efni, og bætt skipulag þeirra
liætir vinnuskilyrðin. — Hestar og aflvélar létta þrældómsoki
af fólkinu. Vegir, brýr og bifreiðar útrýma lestaferðunum.
Bylting skeður í verzlunarmálum þjóðarinnar, — þegar dug-
andi innlendir verzlunarmenn á vegum samvinnuifélaga eða á
eigin vegum taka verzlunina í sína hendur. Og á sama hátt
koma íslenzk skip til að annast siglingar fyrir þjóðina.
Margt fleira má nefna, sem ekki er ástæða til að gera hér,
en sem hefur á síðustu 50 árum gjörbreytt svö þjóðlífi okkar
og bugsunarhætti, að ekki stendur steinn yfir steini í byggingu
þeirra þjóðhátta, sem íslendingar liafa lifað við í aldaraðir.
Og hvernig lítur svo fyrirmyndarbýli hér á landi út í dag,
eftir allt þetta urnrót og allar höfuðhristingar bölsýnismann-