Saga - 1960, Síða 135

RITFREGNIR
127
stendur ekki undir þeirri fullyrðingu, „að meginstofn íslenzku
þjóðarinnar sé af Hálfdönum runninn“. Allar þessar bollalegging-
ar Barða eru skemmtilegar, skarplegar og athyglisverðar, en þær
leiða engar nýjar staðreyndir í Ijós.
Sigurður Nordal víkur að kenningum Barða í íslenzkri menn-
ingu bls. 69—71 og segir, að skoðanir vorar um þjóðerni, ætterni
og menningu íslendinga mundu ekki breytast að mun, þótt gert
væri ráð fyrir, að austnorrænir menn hefðu haft forystu um land-
nám hér úti. „Um kynstofninn er það skemmst að segja, að nor-
rænar þjóðir voru svo náskyldar, að í því efni skiptir það litlu
máli í samanburði við kynblöndunina vestan um haf, hvem skerf
hver þeirra um sig hefur lagt til íslenzks þjóðernis.--------Því
verður aldrei haggað, að íslendingar hinir fornu áttu mest skipti
við Norðmenn, bæði efnaleg og andleg, töldu mjög til frændsemi
við þá og tungu vorri svipar meir til norskrar mállýzku en sænskr-
ar eða danskrar.---------Og þá fyrst breytir þessi kenning sögu
íslendinga verulega, er hún hefur ekki einungis verið nánar rök-
studd, heldur sýnt, að annars konar menningararfur hafi flutzt
til fslands með þessum austnorrænu mönnum en Norðmenn bjuggu
við — og sá arfur verið af því tagi, til dæmis í stjómarfari, lífs-
skoðun og menntum, að hin nýja þjóð hafi búið lengi að honum“.
Rit Nordals birtist 1942, en eftir það ritar Barði flestar Helga-
fellsgreinar sínar, en þar færir hann fleiri rök fyrir kenningum
sínum en áður vom komin fram og reynir einnig að sanna, að
hinir austnorrænu menn hafi flutt til fslands annars konar menn-
ingu en Norðmenn bjuggu við. Margar röksemdaleiðslur hans virð-
ast mér úr lausu lofti gripnar, eins og ég hef bent á, eða sanna
allt annað en Barði vill vera láta, og ályktanir hans eru allt of
einhlítar. Hann hagar sér eins og slyngur taflmaður, sem teflir
fíam öllum mannafla sínum, en hugsanlegur andstæðingur hans
fær aldrei leyfi til þess að eiga annað en kóng á borðinu. Yfir-
hurðir Barða em því miklir, þegar hann fjallar einn um málin, en
auðvelt að jafna stöðuna óvilhöllum manni. Þótt létt sé að sýna,
að Barði hafi rangt við, þá er ekki allt fengið. Hann hefur nokk-
uð til gíns máls; á því leikur enginn vafi, að hann drepur á ýmis
atriði, sem menn hafa ekki veitt næga athygli, en hér hefur ein-
ungis verið drepið á fátt eitt.
Á síðastliðnum áratugum hafa Norðurlandamenn lagt mikla rækt
v‘ð rannsóknir örnefna og þjóðminja og reynt að rekja menning-
a^sögu sína eftir þeim heimildum aftur í fyrnsku. Þessar rann-
soknir varða okkur íslendinga, af því að forsögu eigum við sam-
oigmlega með öðmm Norðurlandaþjóðum, einkum Norðmönnum,
Þvi að þaðan eru flestir forfeður okkar kynjaðir. Nú eru rann-