Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1928, Blaðsíða 99
97
sé á að reyna að marka í fám dráttum einkenni rótfestu
og rótleysis, svo að ekki leiki á tveimur tunginn, við hvað
eg á. Sá stjórnmálamaður er rótfastur, sem finnur hver er
knýjandi þörf þjóðarinnar á líðandi tíma, er í fullkominni
samvinnu við gróðuröflin í þjóðlífinu, og leggur líf sitt
við orð sín og stefnu. En það er einkenni á rótlausum
stjórnmálamanni, að hann brestur hjarta til að finna, hvað
er að gróa, og hvar þörfin er mest, en reynir að brjóta
sjálfum sér veg með vígorðum, sem eru þjóðinni kær, af
því að þau hafa áður verið lausnarorð hennar. En þessi
vígorð eru fyrir honum fleipur eitt. Það skáld er rótfast,
sem heldur fullri trygð við það, sem land og þjóð á best,
en á þó jafnframt þá Heimdallarhlust, að það heyrir gras-
ið gróa í kring um sig, og svo knýr innri þörf verk þess
fram, líkt því er lindin sprettur úr berginu. En það skáld
er rótlaust, sem altaf leitar eftir því nýja og fjarlæga og
liugsar mest um að tildra því upp í litríkan og jafnvel fá-
ránlegan búning, til að vekja umtal og athygli. En ekkert
er um það skeytt, að það angi af gróandi lífi, eða hvort
nokkur getur heyrt mannshjarta slá innan við stakkinn.
Það er rótfastur maður, sein með yl hjarta síns safnar
lífi sínu um heimili, þar sem elli og æska, fortíð og fram-
tíð mætast, og starfi sínu í samfeldan straum frá upptök-
um til óss. En það er rótlaus meður, sem aðeins hirðir um
augabragðið, sem er að líða, og drekkur hiklaust í botn
hvern bikar, sem lífið réttir honuin. Og það er rótlaus
maður, sem ber barn sitt út, enda þótt það sé með skírn-
arvatninu.
En á þá ekki rótleysið sína fegurð og sína gæfu? Því
skal eg síst neita, að barmur rótlauss manns geti sollið af
fögnuði, ást og munaði. Og ef til vill á rótfasti maðurinn
ekki eins leiftrandi stundir og hann, af því að hann varp-
ar öllu fyrir borð, nema andránni, sem er að líða. Mörg-
7